Վիճակագրական կոմիտե

Վիճակագրական կոմիտեն «Պաշտոնական վիճակագրության մասին» ՀՀ օրենքով նախատեսված պետական մարմին է, որն իր լիազորություններն իրականացնելիս անկախ է: Վիճակագրական կոմիտեն ՀՀ պաշտոնական վիճակագրության գլխավոր արտադրողն է եւ համակարգում է ազգային վիճակագրական համակարգում պաշտոնական վիճակագրության մշակմանը, արտադրությանը եւ տարածմանն ուղղված ողջ գործունեությունը, բացառությամբ ՀՀ կենտրոնական բանկի:

Կոմիտեի հիմնական առաքելությունն է հավաքագրել եւ հրապարակել վիճակագրական տվյալներ կառավարության եւ հասարակության օգտագործման համար։ Կարեւորագույն նպատակներից է սպառողներին շուկայի պահանջարկին համապատասխան վիճակագրական արտադրանքի տրամադրումը։ Ծառայության հիմնական խնդիրներն են՝

տնտեսական եւ հասարակական գործընթացների ու դրանց արդյունքների վերաբերյալ վիճակագրական տեղեկատվության համակարգի կազմակերպումը, պետական եւ տեղական ինքնակառավարման մարմիններին, իրավաբանական անձանց, հիմնարկներին ու միջազգային կազմակերպություններին, ինչպես նաեւ հանրությանը սահմանված կարգով տեղեկատվությամբ ապահովումը,
միջազգային կազմակերպությունների կողմից ընդունված չափանիշներին համապատասխան վիճակագրության միասնական մեթոդաբանության ապահովումը,
պետական վիճակագրական ռեգիստրի վարումը,
վիճակագրական աշխատանքների կազմակերպման համար անհրաժեշտ տեխնիկատնտեսական եւ սոցիալական տեղեկատվության դասակարգիչների վարումը,
վիճակագրական տեղեկատվության աղբյուր հանդիսացող փաստաթղթերի ձեւերի մշակման համակարգումը,
միջգերատեսչական տեղեկատվական ռեսուրսների համադրելիության նպատակով պետական եւ տեղական ինքնակառավարման մարմիններին, ինչպես նաեւ պետական վիճակագրական աշխատանքների ծրագրում նշված կազմակերպություններին՝ վիճակագրական տեղեկատվության սեփական բազաներ ստեղծելու աջակցությունը,
պետական ամփոփ վիճակագրական տեղեկատվության մատչելիության ապահովումը,
մարդահամարների անցկացումը:

Կոմիտեի նախագահն է Ստեփան Մնացականյանը, տեղակալը՝ Լեւոն Միրզոյանը, խորհդրականաը՝ Ջուլիետտա Միրզոյանը։

ՀՀ-ԵՄ համաձայնագրի ներքո վիճակագրության ոլորտին առնչվող մի շարք միջոցառումներ են իրականացվում |armenpress.am|

armenpress.am: Հայաստան-Եվրամիություն Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի (CEPA) կատարման շրջանակներում վիճակագրության ոլորտին վերաբերող 10 միջոցառում է նախատեսված, որոնցից հինգն արդեն կարող ենք ավարտված համարել: Այդ մասին հայտնեց ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի վիճակագրության պետական խորհրդի անդամ Անահիտ Սաֆյանը՝ ներկայացնելով համաձայնագրով նախատեսված միջոցառումների կատարման ընթացքը: Ըստ բանախոսի՝ Հայաստանի վիճակագրական կոմիտեն Հայաստան-Եվրամիություն Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի շրջանակներում իրականացրել և շարունակում է իրականացնել մի շարք կարևոր միջոցառումներ՝ կապված պետական տարբեր գերատեսչությունների և ոլորտների վիճակագրական տվյալների արտադրման, մշակման, ներկայացման մեխանիզմների բարելավման հետ: Միջոցառումներից մեկն, օրինակ, միգրացիայի վիճակագրության արտադրման կատարելագործումն է վարչական աղբյուրներից ստացված տվյալների հիման վրա, մյուսը՝ թափուր աշխատատեղերի վիճակագրության հետազոտման մեթոդաբանության և գործիքակազմի կատարելագործումը և դրանց մոտարկումը եվրոպական չափանիշներին: Անահիտ Սաֆյանի խոսքով՝ բոլոր ոլորտներում էլ մեծ աշխատանք է իրականացվում, սակայն քանի որ փորձագիտական օգնության կարիք կա՝ հայկական կողմը խնդրանքով դիմել է եվրոպական կողմին: «Իսկապես շատ մեծ աշխատանք է իրականացվել, սակայն կա հինգ միջոցառում, որտեղ մենք կարիք ունենք օժանդակության: Մեկը թափուր աշխատատեղերի վիճակագրությունն է, մյուսը՝ կառուցվածքային բիզնես վիճակագրությունը, երրորդը ուսումնասիրությունների և մշակումների վիճակագրությունն է, չորրորդը ֆինանսների վիճակագրությունն է և վերջինը վերապատրաստումն է դասակարգումների վերաբերյալ», - հաղորդեց Անահիտ Սաֆյանը: Բանախոսն այս համատեքստում ընդգծեց, որ 1992 թվականից ի վեր Հայաստանի վիճակագրական կոմիտեն սերտորեն համագործակցել և համագործակցում է Եվրոստատի՝ Եվրամիության վիճակագրական ծառայության հետ՝ օգտագործելով համագործակցության բոլոր հնարավոր գործիքները: Նախկինում այդ գործիքը եղել է ՏԱՍԻՍ ծրագիրը, այնուհետ՝ Թվինինգ և ԹԱՅԵՔՍ գործիքները: Արմստատի և Եվրոստատի այդ փայլուն համագործակցության արդյունքում, ինչպես Անահիտ Սաֆյանն է բնութագրում, տեղի է ունեցել եվրոպական չափանիշների, նորմերի և մեթոդաբանությունների ներդրումը: «Արմստատը միակ կառույցն է Հայաստանում, որն իրականացրել է ԵՄ երկու Թվինինգ ծրագիր և ավելի քան 15 միջոցառում ԹԱՅԵՔՍ գործիքի ներքո: Եվրամիության հետ համագործակցությունը իրականացվել է նաև այլ գործիքների ներքո, որոնք կոչվում են «Գնահատումներ»: Մենք միշտ եղել ենք բաց և թափանցիկ տարբեր գնահատումների համար, որոնց նպատակն է եղել բացահայտել մեր ուժեղ և թույլ կողմերը: Յուրաքանչյուր գնահատման արդյունքում ներկայացվում է առաջարկությունների, բարելավման գործողությունների ցանկ, և իրականացնելով այդ բոլոր առաջարկությունները՝ մենք գրանցել ենք այն առաջընթացը, որը ես կներկայացնեմ: Այն է՝ մենք ներդրել ենք եվրոպական չափանիշներ, մեթոդաբանություններ, մենք առաջինն էինք ԱՊՀ երկրների շրջանում և Արևելյան հարևանության մեջ, որը ներդրել է Տնտեսական գործունեության տեսակների դասակարգիչը», - հավելեց Արմստատի ներկայացուցիչը: Հայաստան-Եվրամիություն Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրում հինգ հոդված է հատկացված վիճակագրության ոլորտին: Մասնավորապես, Հոդված 30-ում նշվում է, որ կողմերը պետք է մշակեն և ամրապնդեն վիճակագրությանն առնչվող հարցերի վերաբերյալ իրենց համագործակցությունը՝ դրանով նպաստելով միջազգային մակարդակով համադրելի և արժանահավատ վիճակագրական տվյալներ ժամանակին տրամադրելու երկարաժամկետ նպատակի ապահովմանը: Ըստ համաձայնագրի` ակնկալվում է, որ կայուն, արդյունավետ և մասնագիտական անկախ ազգային վիճակագրական համակարգի միջոցով կտրամադրվեն այնպիսի տեղեկություններ, որոնք վերաբերում են Եվրամիությունում և Հայաստանում քաղաքացիների, գործարարության և որոշում կայացնողներին՝ նրանց ընձեռելով դրանց հիման վրա տեղեկացված ձևով որոշումներ կայացնելու հնարավորություն:

15:13 - 01 փետրվարի, 2022

Հայաստանում աղքատության մակարդակը 2019-ին կազմել է 26.4% |armenpress.am|

armenpress.am: Հայաստանում աղքատության մակարդակը 2019-ին կազմել է 26.4% այն դեպքում, երբ Հայաստանի տնտեսությունը նախորդ տարվա նկատմամբ գրանցել է զգալի աճ՝ 7.6%, որը գերազանցում է 2018-ին գրանցված 5.2% աճին: Սպառողական գների ինդեքսը 2018-ի նկատմամբ աճել է 1.4 %-ով: Ինչպես հայտնում է ՀՀ վիճակագրական կոմիտեն, 2019-ի աղքատության մակարդակի ցուցանիշը համադրելի չէ 2018-ին արձանագրված 23.5% աղքատության ցուցանիշին՝ պայմանավորված աղքատության գծի, ինչպես նաև սպառման և աղքատության չափման մեթոդաբանության փոփոխությամբ: 2019-ի համար գնահատված աղքատության մակարդակները 2009 թվականի սպառման զամբյուղի և մեթոդաբանության վրա հիմնված աղքատության գնահատման ցուցանիշներից տարբերվում են երեք առումով. ա) սպառման ագրեգացված ցուցանիշը հաշվարկվել է տնային տնտեսությունների կենսապայմանների ամբողջացված հետազոտության (ՏՏԿԱՀ-ում) վերանայված հարցաշարի տվյալների հիման վրա, բ) ՏՏԿԱՀ-ում կիրառվել է տվյալների հավաքման նոր մեթոդ` գրասալիկի (պլանշետ) միջոցով, գ) փոփոխվել է աղքատության գծերի հաշվարկման մեթոդաբանությունը: Ըստ Վիճկոմի՝ բնակչության բարեկեցության, կենսամակարդակի գնահատման կարևոր քանակական ցուցանիշ է համարվում տվյալ երկրում աղքատության մակարդակը: Աղքատությունն արտահայտվում է տարբեր ձևերով և շոշափում կյանքի տարբեր կողմերը` սպառում, պարենային անվտանգություն, առողջություն, կրթություն, իրավունքներ, ներառյալ ձայնի, անվտանգության, արժանապատվության և արժանապատիվ աշխատանքի իրավունքը: Բնակչության կենսամակարդակի փոփոխության դինամիկան նկարագրվել է նյութական և ոչ նյութական աղքատության տեսանկյունից: Ոչ նյութական աղքատության բնորոշիչներն են` վատ առողջությունը, կրթական ցածր մակարդակը կամ անգրագիտությունը, սոցիալական անտեսվածությունը կամ մերժվածությունը, անպաշտպանվածությունը, իրավունքների և խոսքի ազատության անկիրառելիությունը, այն է՝ գործնականում սեփական խնդիրների մասին հայտնելու անկարողությունը: Ոչ նյութական աղքատության հաղթահարման հիմնական ուղղությունը կրթական, առողջապահական և սոցիալական ծառայությունների մատչելիության բարելավումն է, այն է՝ անվճար ծառայությունների հասցեականության առավել հստակությունը և վճարովի ծառայություններից օգտվելու կարողությունների աճը: Աղքատության չափման հիմնական (պաշտոնական) մոտեցումը Հայաստանում համարվում է 2019-ի մեթոդաբանությունից բխող բացարձակ՝ ըստ սպառման, աղքատությունը: Նշված համատեքստում, համաձայն Համաշխարհային բանկի սահմանման, բացարձակ աղքատությունը՝ տնային տնտեսությունների որոշակի կենսամակարդակի ընդունելի նվազագույնի ապահովման անկարողությունն է: Հայաստանում բարեկեցության մակարդակը գնահատելու համար օգտագործվում է սպառման ագրեգացված ցուցանիշը: Միջազգային փորձից ելնելով, ընդունված է, որ սպառումը եկամտի համեմատ ավելի ճշգրիտ տեղեկատվություն է ներկայացնում բարեկեցության մակարդակի վերաբերյալ, քանզի տնային տնտեսության սպառման ագրեգատը սովորաբար ավելի ճշգրիտ տեղեկատվություն է պարունակում և այդքան էլ զգայուն չէ կարճատև տատանումների նկատմամբ, քան եկամտի ցուցանիշը, հատկապես ցածր և միջին եկամուտներ ունեցող երկրներում: Եկամուտների մասին տեղեկատվությունը պակաս վստահելի է, քանի որ եկամուտները հաճախ թաքցվում կամ ավելի պակաս են նշվում հարցվողների կողմից, ինչպես նաև, եկամուտների որոշ տեսակների բնորոշ է սեզոնայնության նշանակալիությունը: Սպառման ագրեգացված ցուցանիշը ներառում է հետևյալ բաղկացուցիչները. (ա) սպառված պարենային և ոչ պարենային ապրանքների արժեքը, ներառյալ սեփական արտադրության ապրանքները, մարդասիրական կազմակերպություններից և այլ աղբյուրներից ստացված օգնությունը և (բ) երկարատև օգտագործման ապրանքների հաշվարկային արժեքը: Հայաստանում նյութական աղքատությունը գնահատելու համար օգտագործվում է բացարձակ աղքատության հայեցակարգը: Հայաստանի բնակչությունն, ըստ աղքատության կարգավիճակի, բաժանվում է աղքատ և ոչ աղքատ տնային տնտեսությունների: Աղքատներն իրենց հերթին ներառում են` չափավոր (շատ) աղքատներ և նրանց թվում` ծայրահեղ աղքատներ: Աղքատությունը Հայաստանում գնահատվում է 1996-ից սկսած: 2019-ից Հայաստանում օգտագործվում է Համաշխարհային բանկի վերանայված՝ թվով չորրորդ մեթոդաբանությունը (չորս մեթոդաբանությամբ հաշվարկված աղքատության ցուցանիշները։ Ըստ վերին գծի աղքատ են գնահատվել նրանք, ում սպառումը մեկ չափահաս անձի հաշվով ցածր է եղել աղքատության վերին գծից, չափավոր (կամ շատ) աղքատ են գնահատվել նրանք, ում սպառումը մեկ չափահաս անձի հաշվով ցածր է եղել աղքատության ստորին գծից, ծայրահեղ աղքատ կամ թերսնված գնահատվել են նրանք, ում սպառումը մեկ չափահաս անձի հաշվով ցածր է եղել աղքատության պարենային գծից, իսկ աղքատ են գնահատվել նրանք, ում սպառումը մեկ չափահաս անձի հաշվով ցածր է եղել աղքատության միջին գծից՝ ինչն աղքատության ստորին և վերին գծերի միջինն է: Չնայած, որ աղքատությունը գնահատելու համար ավելի հաճախ օգտագործվող ցուցանիշն աղքատության մակարդակն է, այն հաշվի չի առնում աղքատության ինտենսիվությունը կամ, ինչպես հաճախ անվանում են, աղքատության ճեղքվածքը, որը ցույց է տալիս, թե որքանով են աղքատ տնային տնտեսությունները ցածր աղքատության գծից: Աղքատության խորությունը հաշվարկվում է աղքատ բնակչության հաշվով և ցույց է տալիս աղքատության պակասուրդը, այսինքն` թե որքանով է աղքատների միջին եկամուտը (կամ սպառումը) ցածր աղքատության գծից: Աղքատության խորության (2019-ի համար՝ 10.1%) գնահատականը նաև ցույց է տալիս, որ եթե երկիրը հնարավորություն ունենար յուրաքանչյուր անհատի հաշվով (և աղքատ, և ոչ աղքատ) մոբիլիզացնելու աղքատության գծի 10.1%-ին համարժեք ռեսուրսներ, և եթե այդ ռեսուրսները հատկացվեին միայն աղքատ տնային տնտեսություններին, ապա աղքատությունը տեսականորեն կվերանար, ենթադրելով, որ աղքատներին ուղղված աջակցությունն ամբողջությամբ հատկացվում է աղքատներին: Աղքատության սրությունը արտացոլում է աղքատների միջև եղած սպառման անհավասարությունը: Այն արտացոլում է այն փաստը, որ որոշ աղքատների սպառումը շատ է հեռու աղքատության գծից, իսկ որոշ աղքատներինը` շատ մոտ: 2019-ին աղքատության սրությունը եղել է 3.4%: 2019-ին աղքատության վերին, ստորին և ծայրահեղ աղքատության գծերը, ինչպես նաև աղքատության միջին գիծը, արտահայտված մեկ չափահաս անձի հաշվով, մեկ ամսվա համար գնահատվել են` համապատասխանաբար, 53 043 դրամ (կամ 110.3 ԱՄՆ դոլար), 35 054 դրամ (կամ 72.9 ԱՄՆ դոլար), 23 763 դրամ (կամ 49.4 ԱՄՆ դոլար) և 44 048 դրամ (կամ 91.7 ԱՄՆ դոլար):

10:34 - 03 դեկտեմբերի, 2020