Արցախում հումանիտար իրավիճակից մինչև գերիների ու անհետ կորածների հարց․ Միշելը կետ առ կետ նշել է, թե ինչ են քննարկել եռակողմ հանդիպմանը
ԵՄ խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը Բրյուսելում այսօր՝ հուլիսի 15-ին տեղի ունեցած եռակողմ հանդիպման արդյունքներով հայտարարությամբ է հանդես եկել։ Ավելի վաղ հայտնել էինք, որ Բրյուսելում ավարտվել է Նիկոլ Փաշինյան-Շառլ Միշել-Իլհամ Ալիև եռակողմ հանդիպումը։
Ըստ Միշելի՝ քննարկումը կրկին եղել է անկեղծ, ազնիվ և առարկայական: Սա, Եվրոպական խորհրդի նախագահի խոսքով, Բրյուսելում, Քիշնևում, Վաշինգտոնում, Մոսկվայում և Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին երկու երկրների ղեկավարների, փոխվարչապետների և արտաքին գործերի նախարարների մասնակցությամբ բարձր մակարդակի ինտենսիվ և արդյունավետ հանդիպումների շարքում վերջինն էր․ «Մենք անցնում ենք Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բանակցությունների ամենաընդգրկուն և եռանդուն փուլերից մեկը»։
Միշելը նաև շնորհակալություն է հայտնել երկու ղեկավարներին «խաղաղ գործընթացին իրենց ամուր նվիրվածության համար» և խրախուսել է նրանց ապագայում ևս խիզախ քայլեր ձեռնարկել՝ վճռական և անշրջելի առաջընթաց ապահովելու կարգավորման ճանապարհին․ «Եվ թեև մեր հանդիպումը տեղի ունեցավ «գետնի վրա» լարվածության մտահոգիչ աճի համատեքստում, ես կարևոր մղում նկատեցի քաղաքական քննարկումներում և ջանքերում»։
Շառլ Միշելը կետ առ կետ նշել է, թե ինչ օրակարգային հարցեր են քննարկվել հանդիպմանը․
1․ «Ինքնիշխանություն և տարածքային ամբողջականություն
Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարները ևս մեկ անգամ լիովին վերահաստատել են, որ հարգում են միմյանց տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը։ Ըստ այդմ՝ Հայաստանի տարածքը կազմում է 29 800 քառ․ կմ, իսկ Ադրբեջանինը՝ 86 600 քառ․ կմ։
2․ Սահմանների սահմանազատում
Երկու ղեկավարներն էլ վերահաստատել են իրենց հավատարմությունը 1991թ. Ալմաթիի հռչակագրին՝ որպես սահմանազատման քաղաքական շրջանակի:
Ես ողջունել եմ հուլիսի 12-ին սահմանային երկու հանձնաժողովների հանդիպումը։ Առաջընթաց է գրանցվել այս հանձնաժողովների կանոնադրության և սահմանազատման հիմքերի վերաբերյալ քննարկումների շուրջ: Եվ շատ կարևոր է, որ ղեկավարները պայմանավորվել են ակտիվացնել և արագացնել հանձնաժողովների աշխատանքը։
3․ Ապաշրջափակում
Կողմերը նաև հստակ առաջընթաց են գրանցել վերջին երկու ամիսների ընթացքում տարածաշրջանում տրանսպորտային և տնտեսական կապերի ապաշրջափակմանն ուղղված իրենց քննարկումներում։ Մենք քննարկել ենք ապագա տրանսպորտային միջոցների ձևերը, որոնք կհարգեն ինքնիշխանության, իրավասության և փոխադարձության սկզբունքները:
Պետք է անհապաղ նախաձեռնել երկաթուղային կապի կառուցումը։ ԵՄ-ն պատրաստ կլինի ֆինանսական աջակցություն ցուցաբերել: Որոշ մանրամասներ դեռևս հստակեցում են պահանջում, այնուամենայնիվ, այս թեմայի շուրջ դիրքորոշումներն այժմ ավելի են մոտենում, և տարբերակներն ակտիվորեն ուսումնասիրվում են:
4․ Հումանիտար մատակարարումներ
Մենք քննարկել ենք Ղարաբաղի հայ բնակչության վիճակը և Լաչինի միջանցքի շուրջ ստեղծված իրադրությունը։ Ներկա իրավիճակն ակնհայտորեն կայուն չէ և չի բխում որևէ մեկի շահերից: Քննարկել ենք նաև հնարավոր կոնկրետ քայլերը, որոնք կօգնեն վերականգնել իրավիճակը:
Ես ընդգծել եմ Լաչինի ճանապարհի բացման անհրաժեշտությունը։ Ես նաև նշել եմ Ադրբեջանի պատրաստակամությունը՝ հավասարապես Աղդամով մարդասիրական մատակարարումներ ապահովելու համար։ Ես երկու տարբերակներն էլ կարևոր եմ համարում և խրախուսում եմ մարդասիրական առաքումները երկու կողմերից՝ ապահովելու բնակչության կարիքների բավարարումը: Ես ողջունել եմ նաև ԿԽՄԿ-ի կողմից բժշկական տարհանումների վերսկսումը:
5․ Իրավունքներ և անվտանգություն
«Գետնի վրա» բնակչությունը հավաստիացումների կարիք ունի՝ առաջին հերթին իր իրավունքների և անվտանգության հետ կապված:
Այս համատեքստում ես արտահայտել եմ ԵՄ քաջալերանքը՝ Բաքվի և նախկին Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզում բնակվող հայերի ներկայացուցիչների միջև ուղիղ երկխոսության մասով։ Այս երկխոսությունը պետք է անհրաժեշտ վստահություն ապահովի ներգրավված բոլոր կողմերի համար։
6․ Գերիներ
Քննարկվել է նաև գերիների հարցը։
Ղեկավարները վերահաստատել են իրենց հավատարմությունը այն ըմբռնմանը, որ պետք է հեշտացվի այն զինվորների ազատ արձակումը, որոնք անզգուշորեն են անցել սահմանը։ Ես հայտնել եմ, որ կողմ եմ երկու կողմից գերիների ազատ արձակվելուն։ Քննարկվել է նաև անհետ կորածների ճակատագրի և ականազերծման հարցերում առավել մեծ համագործակցություն ապահովելու կարևորությունը, և ես ևս մեկ անգամ կողմերին կոչ եմ արել հնարավորինս շատ տեղեկություն փոխանակելու»։
Շառլ Միշելը հայտնել է նաև պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, որ կողմերը կմնան սերտ կապի մեջ՝ ապահովելու կոնկրետ հետևողականություն քննարկվածի վերաբերյալ:
«Իրական առաջընթացը կախված է հաջորդ քայլերից, որոնք պետք է ձեռնարկվեն մոտ ապագայում։ Որպես առաջնահերթություն պետք է դադարեցնել բռնությունն ու կոշտ հռետորաբանությունը՝ խաղաղության և կարգավորման բանակցությունների համար պատշաճ միջավայր ապահովելու համար»,- ասել է նա։
ԵՄ խորհրդի նախագահի խոսքով ինքը նաև վերահաստատել է իր մտադրությունը հրավիրելու Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարներին ամառվանից հետո Բրյուսելում կայանալիք ևս մեկ հանդիպման, ինչպես նաև հերթական հնգակողմ հանդիպմանը Ֆրանսիայի և Գերմանիայի ղեկավարների մասնակցությամբ Գրանադայում։
21:33 - 15 հուլիսի, 2023
