Արմեն Սարգսյան

ՀՀ չորրորդ նախագահն է։

Ծնվել է 1953թ. հունիսի 23-ին, Երևան քաղաքում:

1970թ. ավարտել է Երևանի թիվ 114 միջնակարգ դպրոցը: 1976թ. ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի ֆիզիկայի ֆակուլտետը: 1978թ. ավարտել է ԵՊՀ տեսական ֆիզիկայի ամբիոնի ասպիրանտուրան: Ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների թեկնածու է, դոցենտ:

1991-1996թթ․ զբաղեցրել է Միացյալ Թագավորությունում Հայաստանի Հանրապետության գործերի ժամանակավոր հավատարմատարի, այնուհետև ՀՀ դեսպանի պաշտոնները:

1992-1996թթ․ եղել է Եվրոպայի ավագ դեսպան, ՀՀ դեսպանը Եվրոպական Միությունում, Բելգիայում, Նիդերլանդներում, Լյուքսեմբուրգում, Սուրբ Աթոռում, ԵՄ-ում ՀՀ առաքելության ղեկավարը:

1996-1997թթ․ զբաղեցրել է Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի պաշտոնը:

1998-2000թթ․ վերանշանակվել է ՄԹ-ում և, համատեղության կարգով, Վատիկանում Հայաստանի Հանրապետության դեսպան:

2000-2013 թվականներին եղել է Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկի ավագ խորհրդական, Eurasia House International –ի հիմնադիր նախագահ, Քեմբրիջի համալսարանի Եվրասիական կենտրոնի հիմնադիր և տնօրեն, Եվրասիական ամենամյա մեդիա ֆորումի հիմնադիր, Քեմբրիջի համալսարանի բիզնես դպրոցի Տարեկան միջազգային կոնֆերանսի հիմնադիր, Դավոսի համաշխարհային տնտեսական ֆորումի (World Economic Forum) էներգետիկ անվտանգության գլոբալ խորհրդի նախագահ, Արևելք-Արևմուտք ինստիտուտի (East- West Institute) պատվավոր փոխնախագահ, Եվրաատլանտյան անվտանգության նախաձեռնության (Euro‐Atlantic Security Initiative) հանձնաժողովի համանախագահ (Էներգետիկ անվտանգության նախագահ), Բրիտանահայկական համակուսակցական խորհրդարանական խմբի (British-Armenian All-Party Parliamentary Group) հիմնադիր նախագահ, Համաշխարհային առաջնորդության հիմնադրամի (Global Leadership Foundation) խորհրդի անդամ, ԱՄՆ Հարվարդի համալսարանի Քենեդու կառավարման դպրոցի (Kennedy School of Government, Harvard University) խորհրդի անդամ, Չիկագոյի համալսարանի հանրային քաղաքականության ուսումնասիրությունների Հարրիսի դպրոցի (Harris School of Public Policy Studies, University of Chicago) խորհրդի անդամ, Ջոն Սմիթ Հիմնադրամի (John Smith Trust) հոգաբարձու, Հայ բարեգործական ընդհանուր միության խորհրդի անդամ, «Երեւան, իմ սեր» բարեգործական հիմնադրամի հիմնադիր եւ այլն:

2000-2013թթ․ Alcatel, Lucent, Telefonica, British Petrolium, Merrill Lynch-Bank of America և այլ միջազգային ընկերությունների գլխավոր խորհրդատու:

2013-2018թթ. Միացյալ Թագավորությունում Հայաստանի Հանրապետության դեսպան:

2018թ. ապրիլի 9-ին ստանձնել է Հայաստանի Հանրապետության նախագահի պաշտոնը:

Հրաժարական է ներկայացրել 2022թ. հունվարի 21-ին:

ՀՀ նախագահը՝ Financial Times-ին. Մարդ մահանում է, երբ դադարում է սովորել

Բրիտանական հեղինակավոր Financial Times պարբերականը «Լանչ Financial Times-ի հետ» խորագրի շրջանակում Երևանում հանդիպել և զրուցել է Հայաստանի նախագահ Արմեն Սարգսյանի հետ:«Պարզվում է՝ Հայաստանի նախագահի հետ Financial Times-ի լանչը դիվանագիտական առումով նույնքան նուրբ է, որքան որ շշմեցնող է գաստրոնոմիական տեսակետից։ Հավատարիմ մնալով իր փոքրիկ կովկասյան երկրի շռայլ հյուրընկալության ավանդույթներին՝ Արմեն Սարգսյանը հրաժարվում է ընդունել, որ որևէ հյուր կարող է իրեն լանչի հրավիրել իր հայրենի քաղաք Երևանում։ Սակայն երբ ես նրան պատմում եմ FT-ի հստակ կանոնների մասին, նա առատաձեռն առաջարկ է անում՝ երկու օր անց մենք երկրորդ անգամ պետք է ճաշենք, և այդ ժամանակ, դժկամորեն համաձայնում է նա, FT-ին կթույլատրվի վճարել դրա համար։ Այսպիսով, նախադեպը խախտված է, սակայն պատիվը բարձր է պահված», - գրել է հեղինակը։Նա նշել է, որ երկու խելահեղ լանչից առաջինը իտալա-հայկական «Անկյուն» ռեստորանում էր՝ Երևանի կենտրոնում։«Սարգսյանի ժամանելուց կարճ ժամանակ անց մենք խորասուզվում ենք նախորդ տարվա «թավշյա հեղափոխության» դրամայի, այն ժամանակվա վարչապետ Սերժ Սարգսյանի և զանգվածային ընդդիմության միջև հակամարտության շուրջ քննարկումների մեջ։ «Իրավիճակը խիստ լարված էր: Չկար որևէ երկխոսություն փողոցներում գտնվողների ու կառավարության միջև, և ամեն բան տանում էր դեպի բախում»,- պատմում է նա։Սարգսյանի ներքին զգացողությունը, որը նրա խորհրդականները «խենթություն» համարեցին, այն էր, որ պետք է պարզապես քայլել դեպի Հանրապետության հրապարակում հավաքված ցուցարարների բազմությունը և հանդիպել ընդդիմության առաջնորդ Նիկոլ Փաշինյանին, լսել, թե նա ինչ ունի ասելու։«Ես պարզապես զգում էի, որ դա է ճիշտ քայլը»,- ասել է նախագահը։Հեղինակը նշել է, որ իրենց խոսակցությունն արագորեն անցնում է բազմաթիվ այլ թեմաների՝ տեսական ֆիզիկայից, Մարգարետ Թետչերից, լորդ Բայրոնից ու Քիմ Քարդաշյանից մինչև Արմեն Սարգսյանի «քվանտային քաղաքականության» տեսություն, և այս ամենը համեմվում է կովկասյան մշակույթի ու խոհանոցի զգալի չափաբաժնով։«Կյանքը մշտապես քեզ նախապատրաստում է ինչ-որ բանի, դու պարզապես երբեք չգիտես, թե ինչի»,- ասել է նախագահը։Հեղինակը պատմում է, որ Սարգսյանն առաջին կյանքում տեսաբան ֆիզիկոս է եղել Խորհրդային Միությունում, հաղթել է հեղինակավոր Լենինի մրցանակն ու 1984 թվականին, ի թիվս Սթիվեն Հոքինգի և այլոց, ստացել հազվագյուտ հնարավորություն՝ ուսումնասիրություն իրականացնել Քեմբրիջի համալսարանում։1991 թվականին, Խորհրդային Միության փլուզումից հետո, նրան առաջարկում են դառնալ անկախ Հայաստանի առաջին դեսպանը Լոնդոնում, մի պաշտոն, որը հետագայում նա զբաղեցնում է ևս երկու անգամ։ Նա նաև դեսպանատներ ու առաքելություններ է բացում Բելգիայում, Նիդերլանդներում, Լյուքսեմբուրգում, Եվրամիությունում, ՆԱՏՕ-ում ու Վատիկանում։«Ես երազում էի այն մասին, որ զբաղվեի և՛ գիտությամբ, և՛ դիվանագիտությամբ։ Սակայն հետազոտող ֆիզիկոս լինելը նման է համերգ տվող դաշնակահարին։ Եթե ամեն օր չվարժվես, կկորցնես այն։ Այն կդառնա հոբբի»,- ափսոսանքով նշում է նա։Նշվում է, որ իր երրորդ կյանքը նա սկսեց 1996 թվականին, երբ դարձավ Հայաստանի վարչապետը, սակայն արդեն հաջորդ տարի ստիպված եղավ հրաժարվել այդ դժվարին աշխատանքից, երբ նրա մոտ ախտորոշվեց քաղցկեղ։ Ապաքինվելուց հետո Սարգսյանը վերադարձավ Լոնդոն՝ շարունակելու շահավետ կարիերան որպես բիզնես խորհրդատու աշխարհի մի շարք խոշորագույն ընկերություններում։«Սակայն 2018 թվականին նա վերադարձավ հայաստանյան քաղաքականություն՝ խորհրդարանի կողմից ընտրվելով երկրի նախագահ։ Գրեթե անմիջապես հետո նա մտավ բուռն քաղաքական ճգնաժամի մեջ։ Սարգսյանը (FT - Սերժ), ով նախորդ տասը տարիների ընթացքում զբաղեցրել էր երկրի նախագահի պաշտոնը, փորձել էր շարունակել պահել իշխանությունը՝ նոր Սահմանադրություն գրելով և ստանձնելով նոր վարչապետի պաշտոնը։ Սակայն սա հանգեցրել էր զանգվածային բողոքի ակցիաների և վախի, որ երկիրը կարող է շարժվել դեպի բռնի առճակատում։Գործի դնելով իր մեծ դիվանագիտական կարողությունները՝ Սարգսյանը (FT - Արմեն) հանուն կարգավորման՝ բանակցեց երկու կողմերի հետ, խորհրդատվություններ ունեցավ Ռուսաստանի, ԱՄՆ և ԵՄ ներկայացուցիչների հետ։ Նա բոլոր կողմերին կոչ արեց միավորվել ամեն տարի ապրիլի 24-ին նշվող՝ 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանության տարելիցին ընդառաջ։ Կարճ ժամանակ անց տեղի ունեցավ Սարգսյանի (FT - Սերժ) հրաժարականը՝ ճանապարհ բացելով նոր ընտրությունների համար։ Բարեբախտաբար, Հայաստանը խուսափեց հակամարտությունից։ Սարգսյանը շատ գոհ է այն զսպվածությունից, որը ցուցաբերեցին բոլոր կողմերը, այդ թվում՝ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը», - գրել է հեղինակը։Նա հավելել է, որ Սարգսյանն այժմ հանդես է գալիս նախկին ընդդիմության առաջնորդ Փաշինյանի ղեկավարած երիտասարդ ու բարեփոխումների հակված կառավարության հոր կերպարում:«Երկրում, որն ավելի ծանոթ էր ողբերգությունների հետ առնչություններով, վերջապես հույս է ծագել։ Սարգսյանը նկատում է, որ հնչում է երջանկահիշատակ հայ-ֆրանսիացի երգիչ Շառլ Ազնավուրի երգը։ Նա հիշում է, թե ինչպես ԵՄ-ում դեսպան լինելու ժամանակ տարին երկու անգամ Ազնավուրին հրավիրում էր Բրյուսել, երաշխավորելով, որ գրեթե ամբողջ Եվրոպական հանձնաժողովը հերթ է կանգնելու նրա հետ ընթրելու համար։ Մինչև մենք փորձում ենք պանչետան և պեպերոնի պիցցան, Սարգսյանը պատմում է որոշ առաջնորդների մասին, ում ճանաչել և ումով հիացել է, այդ թվում՝ Իսրայելի նախկին վարչապետ Շիմոն Պերեսի և Բրիտանիայի նախկին վարչապետ Մարգարետ Թետչերի մասին», - պատմել է հեղինկաը։Նա նշել է, որ նախագահը մասնավորապես հիշում է 1990 թվականին Թետչերի այցը Հայաստան, որը հաջորդել էր 1988 թվականին 45 հազար մարդու կյանք խլած ավերիչ երկրաշարժին։ Թետչերը ժամանել էր Մոսկվայից, որտեղ կարևոր քննարկումներ էր ունեցել այն ժամանակվա Խորհրդային Միության առաջնորդ Միխայիլ Գորբաչովի հետ։ Սարգսյանին տպավորել էր նրա «կարգապահությունն ու մտքի պայծառությունը», ինչպես նաև մանրուքների նկատմամբ նրա հիշողությունը։ Սարգսյանը մեծապես տպավորվել էր նաև լսելու ու սովորելու նրա կարողությամբ, մարդկային որակներ, որոնք Սարգսյանը շատ բարձր է գնահատում։«Մարդիկ, ովքեր գիտեն լսել, կարողանում են սովորել: Այն պահին, երբ դադարում ես սովորել, մահանում ես: Տարիքը պայմանավորված չէ ապրած տարիների քանակով: Տարիքը հոգու վիճակն է»,- ասում է նա։Հայաստանում գտնվելու ժամանակ Թետչերը Գյումրիում բացում է դպրոց, որը վերակառուցել էր բրիտանական օգնությամբ ու անվանվել լորդ Բայրոնի պատվին, ում, ինչպես ես իմացա, Հայաստանում ազգային հերոսի պես էին ընդունում։ Սարգսյանը բացատրում է, որ 1816 թվականին Բայրոնը մի քանի ամիս անցկացնում է Վենետիկի Մխիթարյան միաբանությունում, որտեղ սովորում է լեզուն և գրում թուրք փաշաներից ու պարսիկ սատրապներից Հայաստանի ազատագրման պայքարի մասին։ Հայ վանականները մինչ օրս ապրում են նույն վանքում՝ Սուրբ Ղազար կղզում, որտեղ մատուցվում են հիասքանչ ուտելիքներ, և որտեղ խորասուզվում ես հնագույն ձեռագրերի գրադարանում։«Ես կուզեի ապրել այնտեղ, դա ֆանտաստիկ կյանք է»,- ասում է Սարգսյանը շշուկով։Հեղինակը նշում է, որ պատմության ընթացքում Հայաստանը մշտապես եղել է տարբեր քաղաքակրթությունների, մշակույթների ու գաղափարախոսությունների, Եվրոպայի ու Ասիայի, քրիստոնեության ու մահմեդականության, կոմունիզմի ու կապիտալիզմի խաչմերուկում։ Վերջին մի քանի դարերի ընթացքում այդ ամենի արդյունքն են եղել բռնության մի քանի դրսևորումները աշխարհի հնագույն քրսիտոնյա պետության և նրա մահմեդական հարևանների, մասնավորապես՝ Թուրքիայի ու Ադրբեջանի միջև։«Մենք վերապրողներ ենք: Փոթորկալի պատմությունը պատճառ դարձավ, որ միլիոնավոր հայեր հեռանան արտերկիր։ Թեպետ Հայաստանը 3 մլն բնակչություն ունի, սակայն շուրջ 8 մլն հայեր սփռված են ողջ աշխարհով մեկ։ «Հայաստանը փոքր երկիր է, բայց՝ համաշխարհային ազգ»,- ասում է Սարգսյանը։

09:43 - 17 հունիսի, 2019