Ինֆոքոմ

Տավուշում ուսուցիչները կաշխատեն նոր կարգերով․ միավորային գնահատման փոխարեն որոշ դասարաններում կգործի ընթացիկ, ձևավորող գնահատման մեթոդը․Ինգա Վարդանյան

2021-2022 ուսումնական տարվա համար Կրթության, գիտության, մշակույթի, սպորտի նախարարությունը (ԿԳՄՍՆ) ներդրել է կրթական նոր չափորոշիչներ։ Նոր կարգերով մի շարք փոփոխություններ են նախատեսվում ուսուցչի դասաժամերի դրույքային ծանրաբեռնվածության, սովորողների գնահատման, ինչպես նաեւ դպրոցների ֆինանսավորման գործընթացներում: Նոր կարգերը սեպտեմբերի 1-ից՝ այսօրվանից, կփորձարկվեն Տավուշի մարզի դպրոցներում` 2-րդ, 5-րդ, 7-րդ, 10-րդ դասարաններում դասավանդողների եւ սովորողների համար։ Մյուս դասարաները, ինչպես Տավուշում, այնպես էլ ՀՀ մնացյալ դպրոցներում, շարունակելու են աշխատել գործող չափորոշիչով։ Կրթության զարգացման եւ նորարությունների ազգային հիմնադրամն իրականացրել է ուսուցիչների վերապատրաստում։ Օգոստոսի 17-ի տվյալներով վերապատրաստվել է 2-րդ դասարանում դասավանդող 90 դասվար եւ 7-րդ, 10-րդ դասարանների պատմության 128 ուսուցիչ: Ձեռնարկվող փոփոխությունների, հնարավոր ռիսկերի եւ առավելությունների մասին infocom.am-ը զրուցել է վերապատրաստումն իրականացնող Կրթության զարգացման եւ նորարությունների ազգային հիմնադրամի ուսումնական բնագավառների մշակման եւ զարգացման բաժնի պետ Ինգա Վարդանյանի հետ։ Վերջինիս խոսքով՝ եթե մինչ այս շեշտադարում էին գիտելիքը, ապա հիմա կարեւորում են նաեւ կարողությունների ձեւավորումը․ «Այսինքն՝ դրանք այն գիտելիքներն են, որոնք գործողության մեջ աշակերտը եւ հետո քաղաքացին կկարողանա ներդնել իր ամբողջ կյանքի ընթացքում։ Ինչ վերաբերվում է գնահատման չափանիշներին՝ այս որոշումը գործածության մեջ դնելուց հետո անբավարար գնահատական չի լինելու։ Այսինքն՝ երբ հիմա ասում ենք, որ 1-3 նիշը անբավարար է, դա արդեն չի լինելու, երեխան վաստակում է այնքան, ինչքան ինքը կարողանում է»։ Վարդանյանը մանրամասնեց, որ երկրորդ փոփոխությամբ միավորային գնահատականը հանվում է առաջին դասարանից մինչեւ հինգերորդ դասարանի առաջին կիսամյակը ներառյալ, այսինքն՝ աշակերտները սկսելու են միավորային գնահատական ստանալ հինգերորդ դասարանի երկրորդ կիսամյակից, իսկ այն դասարաններում, որտեղ միավորային գնահատում չի լինելու, իրականացվելու է ընթացիկ գնահատում ձեւավորող գնահատում, աշակերտի բնութագրիչներ եւ մի շարք այլ գործիքներ են կիրառվելու։ Անդրադառնալով դասաժամերի փոփոխությանը՝ մեր զրուցակիցը տեղեկացրեց, որ Տավուշի մարզի բոլոր դպրոցների երկրորդ դասարաններում դասավանդող ուսուցիչները դասավանդելու են 18 ժամ՝ 22-ի փոխարեն, եւ դա համարվելու է մեկ դրույք։ Պատճառն այն է, որ միավորային գնահատման փոխարեն ներդրված ձեւավորող գնահատումը աշխատատար պրոցես է, այդ պատճառով ուսուցիչներին հատկացվել են լրացուցիչ ժամեր։ «Մնացած դասարաններում՝ 5-րդ, 7-րդ եւ 10-րդ, 20 ժամն է համարվելու մեկ դրույք, որովհետեւ բավականին ժամանակատար գործեր են անում ուսուցիչները՝ նախագծեր, նախագծի գնահատում և այլն, այդ իսկ պատճառով եւս երկու պահուստային ժամ ենք տվել ուսուցիչներին։ Ստացվում է, որ ոչ թե 22 դասաժամն է մեկ դրույք համարվելու, այլ՝ երկրորդ դասարանում՝ 18, իսկ ավելի բարձր դասարաններում՝ 20 ժամը, բայց ոչ թե ուսուցիչը 2 ժամ շուտ է գնալու տուն, այլ ինքն այդ ժամերին լինելու է դպրոցում, որպեսզի կարողանա ձեւավորող գնահատումն իրականացնել։ Ուսուցիչը 4 ժամ քիչ է դասավանդում, բայց վճարվում է մեկ դրույքի չափով, աշխատավարձի կրճատման մասին երբեւէ խոսք չի եղել»,- հավելեց Վարդանյանը։ Ըստ մասնագետի՝ այն գնահատումը, որն իրականացնելու են ուսուցիչները 2-րդ դասարանում, կհանգեցնի նրան, որ ծնողները կհասկանան, որ ոչ թե ուսուցիչն ուղղակի գնահատական է դրել, այլ գնահատել են երեխայի աճը՝ իր նկատմամբ։ Երբ ասում են գնահատական չկա, չի նշանակում, որ ծնողը չի իմանալու, թե իր երեխան ինչպես է սովորում։ Վարդանյանի խոսքով՝ բազմաթիվ գործիքներ են մշակված, որպեսզի ուսուցիչների համար հեշտ լինի։ «Դրանք նաեւ ծնողների համար են, ծնողը հստակ պատկերացնում է, թե երեխան ինչպիսի առաջընթաց ունի, ոչ թե դատատավճռի նման գնահատականը դրվեց եւ վերջ: Հարցը հենց ընթացքին է վերաբերվում, ընթացիկ գնահատումն է, որ շատ կարեւոր է երեխայի անձի զարգացման համար։ Երբ ծնողները, մեր հասարակությունը հասկանան, որ երախային ոչ թե պետք է հարցնեն՝ ի՞նչ ես ստացել, այլ՝ ի՞նչ ես սովորել, դրանով շատ խնդիրներ լուծված կլինեն։ Մենք շատ լավ հասկանում ենք, որ միավորային գնահատումը շատ ավելի արագ էր տեղի ունենում, քան ձեւավորող եւ ընթացիկ գնահատումը, այ հենց դրա համար է, որ լրացուցիչ ժամով բեռնաթափվել է ուսուցիչը, որպեսզի կարողանա հանգիստ խղճով իր աշխատանքը կատարել»,- մանրամասնեց Վարդանյանը՝ նշելով, որ չնայած բնութագրով գնահատումը ուսուցչից շատ մեծ ժամանակ է խլում, այնուամենայնիվ ծնողին եւ հետագա ուսուցիչներին տալիս է հնարավորություն՝ հասկանալու երեխայի զարգացման աճը բոլոր ոլորտներում։ Այդ մեթոդը կիրառվելու է առաջին դասարանից մինչեւ 5-րդ դասարանի առաջին կիսամյակը ներառյալ։ Մեր զրուցակիցը մանրամասնեց, թե ինչու է հենց հինգերորդ դասարանի առաջին կիսամյակը․ ըստ մասնագետի մեկնաբանության՝ երեխան դասվարական օղակից անցում է կատարում միջին օղակ, եւ նրա համար դա սթրես է, որովհետեւ նախկինում ճանաչել է միայն իր դասվարին եւ մի քանի հարակից առարկաների ուսուցիչների, իսկ հիմա բոլոր առարկաները դասավանդում են տարբեր ուսուցիչներ, եւ միշտ չէ, որ առարկայական ուսուցիչը կարողանում է միանգամից ճանաչել աշակերտին։ «Չէ՞ որ երեխան պետք է զարգանա, բացվի, ուսուցչին ընդունի, որ կարողանա իր բոլոր ունակությունները ցույց տալ, դրա համար ընտրվել է այդ ժամանակը։ Հնարավորություն է տրվում, որ ուսուցիչն ու աշակերտները ճանաչեն իրար, հետո նոր հնարավոր լինի գնահատական դնել։ Հիմա, հասկանալով, որ դա ժամանակատար աշխատանք է, բայց շատ կարեւոր եւ շատ ինֆորմատիվ աշխատանք, մենք տալիս ենք այդ հնարավորությունը։ Բացի դրանից՝ ապրիլից հրապարակված են գնահատման չափանիշներին համապատասխան գործիքները։ Գործիք ասելով՝ նկատի ունեմ հարցադրումներ, հարցարաններ, թեստեր եւ այլն, որ ուսուցիչները ծանոթանային ամռան ընթացքում՝ սեպտեմբերին կիրառելու համար»,- ներկայացրեց Վարդանյանը՝ հավելելով, որ բարձր դասարաններում միավորային գնահատումը պահպանվում է։ Այս տարի միայն Տավուշի մարզի երկրորդ դասարանում է, որ գնահատման կարգը փոխվելու է։ Վարդանյանը տեղեկացրեց, որ վերապատրաստումները լինելու են շարունակական, երկու ամիսը մեկ հիմնադրամի ներկայացուցիչները այցելելու են Տավուշի մարզի տարբեր դպրոցներ, իրականացնելու են դասալսումներ, եւ ամբողջ իմաստն այն է լինելու, որ ուսուցիչների կողմից վեր հանվեն թերությունները, պրոբլեմները, որպեսզի դրանք շտկվեն ու լուծվեն, այլ ոչ թե ուղղակի մատնանշվեն։ «Մենք վերապատրաստել ենք ուսուցիչներին եւ բոլորին խնդրել ենք, որ ամեն անգամ դասը վարելուց հետո ունենան հետադարձ կապի թերթիկներ, որոնց վրա գրեն, թե ինչ թերություններ իրենք նկատեցին, որ մենք կարողանանք հասկանալ՝ այդ խնդիրը համակարգայի՞ն է, թե՞ տվյալ դասարանի հետ է կապված, կամ չափորոշչի, որպեսզի մենք կարողանանք վերլուծել ու լուծում տալ, որովհետև այդ չափորոշիչները հիմա փորձարկման համար են նախատեսված։ Մեծամասամբ կարեւոր է հետադարձ կապը, որ ճիշտ փոփոխություններ, լրամշակումներ անենք»,- ասաց Վարդանյանը։ Մեր այն հարցին, թե փոփոխությունների վերաբերյալ ինչ անհանգստություններ են հայտնել ուսուցիչները, Վարդանյանը պատասխանեց, որ հիմնական անհանգստությունն այն է, թե արդյոք իրենց մոտ կստացվի՞, քանի որ շատ մեծ պատասխանատվություն է, մեծ գործ է սկսվում, եւ ուսուցիչները շատ լավ հասկանում են, որ իրենց լավ արված աշխատանքի արդյունքում է ճիշտ չափորոշիչ ձեւավորվելու։ Վարդանյանի խոսքով՝ երբ չափորոշիչը ընդունվի դժվար է լինելու փոփոխություն կատարել, իսկ հիմա հնարավորություն կա, որ ուսուցիչն ինքը, որոշ ժամանակ ճիշտ ընտրություններ կատարելով, կարողանա այսպիսի փաստաթուղթ ձեւավորել, որը հետո մեծ դժգոհություններ չառաջացնի։ «Սա շատ կարեւոր կետ է, որ այս պարտականությունը հենց ուսուցիչներին է, որովհետեւ իրենք են ամեն օր դասարան մտնում եւ իրենք կկարողանան ճիշտ փաստաթուղթ ձեւավորել։ Փորձարկման իմաստը հենց դա է, որ այս գործըթնացներից հետո ՀՀ բոլոր դպրոցներում ընդունվի այս փոփոխությունը, բայց սա փորձարկվելու է նաեւ մյուս տարի, արդեն 3-րդ, 6-րդ, 8-րդ եւ 11-րդ դասարաներում, այսինքն՝ դեռ փորձարկվելու է, որ հասկանանք՝ ինչ արձագանք ունենք։ Լուծումների մասին հիմա դժվարանում եմ խոսել, որովհետեւ մինչեւ մենք չհավաքագրենք արձագանքները, չտանք մշակված եւ համակարգված կարգավիճակ, մենք չենք կարող ասել, թե ինչ ունենք»,- եզրափակեց վերապատրաստումն իրականացնող Կրթության զարգացման եւ նորարությունների ազգային հիմնադրամ ուսումնական բնագավառների մշակման եւ զարգացման բաժնի պետ Ինգա Վարդանյանը։ Ասպրամ Փարսադանյան

16:34 - 01 սեպտեմբերի, 2021

Թուրքիայի քաղաքականությունը որոշակի փոփոխություն է կրել․ ավելի են սաստկացել Հայաստանի վրա ճնշում գործադրելու գործողությունները եւ գործիքները․ քաղաքագետ

Նախորդ շաբաթ կառավարության նիստի ժամանակ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ հրապարակային դրական ազդակներ կան Թուրքիայի կողմից, եւ որ Հայաստանը դրանք կգնահատի եւ դրական ազդակներին դրականով կպատասխանի։ Օգոստոսի 29-ին մամուլում սկսեց շրջանառվել Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հայտարարությունն առ այն, որ Թուրքիան պատրաստ է Հայաստանի հետ հարաբերությունների աստիճանական կարգավորմանը՝ վերջինիս կողմից հաշտեցման հայտարարությունների ֆոնին։ Էրդողանն, ինչպես նախկինում, այս անգամ էլ ակնարկել է իր նախապայմանների, խաղաղության համապարփակ պայմանագրի եւ այլնի մասին։ Փոխանակվող այս դրական համարվող ազդակները տարբեր շրջանակներ համարում եմ նոր հնարավորություն, մյուս կողմից էլ՝ նոր ծուղակ Հայաստանի համար, որին տրվում ՀՀ-ում կառավարող ուժը։ Թեմայի շրջանակներում զրուցել ենք քաղաքագետ Նարեկ Գալստյանի հետ։ Վերջինս եւս որեւէ դրական ազդակ չի տեսնում այս հայտարարություններում՝ մեկնաբանելով, որ ձեւակերպումները, թե պատրաստ են վերականգնել հարաբերութւոնները Հայաստանի հետ, նոր չեն․ Նիկոլ Փաշինյանի ժամանակ էլ, նրանից առաջ էլ՝ Սերժ Սարգսյանի օրոք, նույն Էրդողանը, ինչպես նկատեց մեր զրուցակիցը, միշտ էլ հայտարարել է, որ պատրաստ է ինչ-ինչ պայմաններով հարաբերություններ վերականգնել, Հայաստանն էլ իր հերթին մշատպես նշել է, որ պատրաստ է՝ առանց նախապայմանների։ Եւ շան գլուխը, ինչպես ակնարկեց Գալստյանը, հենց այստեղ է թաղված․ «Նախապայմաններ․ երբ համադրում ենք Թուրքիայի նախագահի մի քանի հայտարարություններ, տեսնում ենք, որ Թուրքիայի ավանադական նախապայմանները՝ Հայաստանի հետ հարաբերությունների նորմալացման վերաբերյալ՝ Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման քաղաքականությունից հրաժարում, Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության ճանաչում, Թուրքիայի հետ սահմանազատման, սահմանագծման հարցի փակում, Ցեղասպանության արդյունքում տուժածների փոխհատուցման պահանջի հրաժարում եւ այլն, չեն վերացել։ Եթե սրա մեջն ինչ-որ մեկը դրական ազդակ է տեսնում, ապա դրանք եղել են միշտ, երբեւէ չեն վերացել Թուրքիայի քաղաքականությունից։ Իսկ թե ինչ են տեսնում Հայաստանի իշխանությունները, ես չեմ հասկանում»։ Քաղաքագետի դիտարկմամբ՝ դեռ ավելին, Թուրքիայի քաղաքականությունը թե՛ տարածաշրջանում, թե՛ Հայաստանի նկատմամբ որոշակի փոփոխություն է կրել, եւ ավելի են սաստկացել Հայաստանի վրա ճնշում գործադրելու գործողությունները եւ գործիքները։ Նրա խոսքով՝ չպիտի մոռանանք, որ Թուրքիայի բարձրաստիճան պաշտոնյաները պարբերաբար հայտարարում են պատերազմը ավարտված լինելու մասին, խաղաղության ինչ-որ համաձայնագրի ստորագրման մասին, այսինքն՝ այն, ինչ մշտապես պահանջել ու ակնկալել են, այս պահին ձգտում են Հայստանից կորզել նախ հայտարարությունների, ապա իրավական փաստաթղթի տեսքով, որտեղ ամրագրված կլինեն Թուրքիայի նախապայմանները․ «Ուստի, մեղմ ասած, դժվար է այդ հայտարարությունները գնահատել որպես դրական ազդակ։ Իսկ Հայաստանն այսօր որպես վերջին պատերազմում պարտված կողմ, որն ընկել է ցնցումների խոր եւ տեւական մի ժամանակաշրջանի մեջ, ի վիճակի չէ արմատական եւ հեռուն գնացող քայլեր իրականացնել այս պահի իր երկու հարեւանների նկատմամբ։ Այդ ճեղքերի մի մասը Հայաստանը փորձում է լրացնել կամ փակել Ռուսաստանի միջոցով՝ նրան փոխանցելով այդ ոլորտներում հարցերի որոշումը՝ միջնորդություն Ադրբեջանի հետ բանակցություններում, սահմանապահների տեղակայում, համատեղ պաշտպանության համակարգիի ամրապնդում եւ այլն։ Այսինքն՝ անվտանգային նշանակություն ունեցող հարցերը Հայաստանը փոխանցում է Ռուաստանին»,- ասաց մեր զրուցակիցը՝ հավելելով, որ Հայաստանը ՌԴ-ին է փոխանցում արդեն նաեւ նշանակալի չափով հնարավոր կոմունիկացիոն ուղիների վերահսկողության, վերաբացման գործարկման պրոցեսի շուրջ բանակցողի, հետագայում նաեւ դրանց նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնողի գործառություները․ «Այսինքն՝ Հայասատանի ինքնիշխան իրավասությունների տիրույթը բավական նեղացել է, դրան գումարած՝ մեր ներքին կառուցվածքային թուլությունները՝ պետական կառավարման արդյունավետության հետ կապված բացերը, սոցիալ-տնտեսական վիճակը, եւ առաջին հերթին պետական կառավարման արդյունավետության բացակայության խնդիրները հանգեցրել են մի իրավիճակի, որ Հայաստանը չի իրականացրել այն, ինչ պետք է իրականացներ մեկ տարվա ընթացքում»։ Սրա վառ օրինակն, ըստ քաղաքագետի, այն է, որ մենք մինչեւ հիմա Սյունիքում չունենք այլընտրանքային ճանապարհ, իսկ հիմնական ճանապարհի մի հատվածը վերջերս Ադրբեջանը փակել էր․ «Խնդիրը հենց դա է, որ մենք այս տասն ամսվա ընթացքում, որպես պարտված պետություն, պիտի անեինք շատ բաներ, որոնք չենք արել, թե ինչու չենք արել դա այլ քննարկման հարց է, բայց ես որեւիցե արդարացում ուղղակի չեմ գտնում։ Պարտված կողմը, որը չի պատրաստվում ընդհանրապես հանձնվել, պետք է ինչ-որ ձեւ ամրապնդի իր անվտանգությունը՝ կանխելով հետագա գործողույթուններն իր նկատմամբ, իսկ Հայաստանը չի անում այդպիսի գործողություններ, որպեսզի վաղը-մյուս օրը Ադրբեջանը կամ Թուրքիան տասն անգամ մտածեն, նոր ինչ-որ քայլ անեն։ Բոլորովին չի երեւում, որ Հայաստանը փորձում է կանխել հետագա ճնշումներն իր նկատմամբ։ Հակառակը, այսօր բավական շատ են թողնված այնպիսի լուսանցնքեր, որոնց միջոցով այդ երկու պետությունները կարող են ճնշումներ գործադրել մեր նկատմամբ։ Եթե թվարկենք չարված բաները, մի հսկայական ցուցակ կլինի»։ Ինչ վերաբերում է Ռուսաստանի դերին տարածաշրջանում եւ Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորման հարցում, քաղաքագետը շեշտեց, որ ՌԴ-ն առաջնորդվում է իր շահերով, նա Հայաստանի շահերը կարող է ներկայացնել մի պարագայում, երբ դրանք չեն հակասի իր շահերին։ Իսկ այստեղ, Գալստյանի դիտարկմամբ, խնդիր է առաջանոմ՝ մենք ի՞նչ ենք պատվիրակել Ռուսաստանին, ի՞նչ հարցերում վերջանական որոշում կայացնելու կամ որոշիչ ձայն ունենալու ինչ իրավասություններ ենք տվել․ «Ռուասատանի հետ, անշուշտ, տարածաշրջանի պետությունները չեն կարող չբանակցել, նա տարաշարջանի ամենաազդեցիկ դերակատարն է, թեեւ վաղուց արդեն միակը չէ։ ՌԴ-ն այս պահին իրականացնում է վերադիրքավորում, նրա դիրքերն այն չեն, ինչ մենք պատկերացնում ենք։ Այն հանգամանքը, որ Թուրքիան արդեն իսկ լեգիտիմ ներկայացված է Սդրբեջանում, այն հանգամանքը, որ Թուրքիան արդեն առաջ է մղում Հարավային Կովկասով կասպյան պետություններ դուրս գալու իր բացահայտ ծրագիրը, սա խոսում է այն մասին, որ Թուրքիան ՌԴ-ի հետ ինչ-որ պայմանավորվածություններ ունի, ունի նաեւ Ադրբեջանի հետ։ ՌԴ-ն հեգեմոն չէ, որ ինչ ասի, նրանք այնպես էլ անեն, նա ստիպված է մանեւրել, զիջել ինչ-որ տեղ, որպեսզի հետագայում ինչ-որ բան ստանա։ ՌԴ-ի հետ հաշվի նստում են, ՌԴ-ն եւս հաշվի է նստում եւ Ադրբեջանի հետ, որի կշիռը բարձրացել է, եւ Թուրքիայի հետ, որի հետ ՌԴ-ն հակամարտային համագործակցության մեջ է․ մի կողմից նրանց մոտ կա տարածաշրջանում դերի բարձրացման մրցակցություն կա, մյուս կողմից նաեւ համագործակցություն, որովհետեւ Թուրքիան ՌԴ-ի համար տնտեսական կարեւոր գործընկեր է»։ Գալստյանի խոսքով՝ քանի դեռ Թուրքիան «արեւմուտք» չէ, ՌԴ-ն կձգտի նրան իրեն ավելի մոտ պահել, եւ ամեն ինչ կանի, որ Թուրքիան հնարավորինս հեռու մնա արեւմուտքից, «Այս խաղը միշտ է եղել, մենք մտածել ենք, որ ՌԴ-ն մեր դաշնակիցն է, նա երբեք մեզ չի անտեսի, բայց ՌԴ ոչ թե մեզ, այլ իր շահերը չի անտեսի»։ Թուրքիայի նախապայմանների համատեքստում անդրադառնալով հայ-ադրբեջանական սահմանի դեմարկացիայի եւ դելիմիտացիայի թեմային՝ Նարեկ Գալստյանը նկատեց՝ սահմանազատման հարցը սկսված է, թեեւ դեռեւս ոչ փաստաթղթավորված։ Այն, մեր զրուցակցի խոսքով, սկսվել է մայիսի 12-ին, երբ Ադրբեջանը ներխուժեց ՀՀ տարածք․ «Փաստաթղթով ամրագրման մասը դեռեւս անորոշ է, կան, հավանաբար բանավոր պայմանավորվածություններ ինչ-որ հավածների վերաբերյալ, բայց դրանք վերջնականորեն պետք է ամրագրվեն միջպետական պայմանագրի տեսքով, որտեղ հստակ պետք է նշված լինի, թե որ բարձունքից որը, որ ձորակով սահման կանցնի, որտեղ են տեղակայվելու սահմանապահները եւ այլն, բայց գործընթացը սկսված է, հնարավոր չէ՝ չլինի։ Եթե չլիներ, այսպիսի իրավիճակ չէր լինի։ Նաեւ Նիկոլ Փաշինյանն իր վերջին հայտարարության մեջ գյուղերի ադրբեջանական անուններ տվեց՝ ցույց տալով, որ ճանաչում է այդ տարածքների պատկանելությունը, հետո ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Էդուարդ Աղաջանյանն ասաց, որ, այդ արտահայտությունները գործածելով, Փաշինյանը հասկացնել տվեց, որ Ադրբեջանը ներխուժել է ոչ թե ՀՀ տարածք, այլ փակել է իր տարածքով անցնող ճանապարհի հատվածը։ Հետեւաբար, արդեն այդ հատվածի սահմանազատման հարցը որոշակիացված է, Հայաստանն ընդունում է, որ այդ հատվածը պատկանում է Ադրբեջանին»։ Ի դեպ՝ կառավարություն կատարած մեր գրավոր հարցերին, թե արդյոք սկսվե՞լ են հայ-ադրբեջանական սահմանի դեմարկացիան եւ դելիմիտացիան, եւ եթե այո, ապա ինչ կառույցների մասնակցությամբ, ինչ կարգով են ընթանում, գործադիրից պատասխանել են, որ սահմանագծման ու սահմանազատման աշխատանքներ չեն ընթանում։ Իսկ այս պահին, քաղաքագետի համոզմամբ, մենք ունենք ե՛ւ ներքին, ե՛ւ արտաքին զուգահեռ հրատապ խնդիրներ․ առաջինն, իհարկե, սահմանազատման խնդիրն է, որին Գալստյանը ոչ պակաս համարժեք է համարում նաեւ Արցախյան հիմնախնդիրը։ Այստեղ, սակայն, նա չի տեսնում հստակ դիրքորոշում, ձեւաերպումներ, թե ինչպես է ՀՀ գործող կառավարությունը պատկերացնում այդ հիմնախնդրի կարգավորումը․ «Այո, հայտարարություններ լինում են, որ պետք է բանակցային պրոցեսը շարունակի եւ այլն, բայց մնացյալ հարցերում հստակություն չկա, չի նշվում, թե որ տարածքներն է ՀՀ-ն ճանաչում որպես Արցախի մաս, ինչու, օրինակ, չի խոսվում, որ Հադրութն ու Շուշին օկուպացված են․ ասում են՝ չենք ասում, որ պրոցեսը չվատթարանա, բայց սրանից էլ վատթար էլ ի՞նչ պետք է լինի»։ Հարցերի մի փունջ էլ, Գալստյանի կարծիքով, վերաբերում է Թուրքիայի հետ հարաբերությունների մոտեցումներին․ ի վերջո ինչպե՞ս է պատկերացնում ՀՀ-ն Թուրքիայի հետ հետագա հարաբերությունները․ «Այո, մենք պետք է Թուրքիայի հետ կարողանանք ինչ-որ հարցերով լեզու գտնել, բայց դա մենք վաղուց պետք է անեինք, որպեսզի այսպիսի փակուղում չհայտնվեինք։ Բայց չենք արել, հիմա հարց է՝ ինչպես են պատրաստվում։ Լինում են դեպքեր, երբ կարճաժամկետ օգուտը երկարաժամկետ կտրվածքով վերածվում է մեծ վնասի, դա էլ պետք է հստակ հաշվի առնել, դա կապված է նաեւ կոմունիկացիոն ուղիների հետ՝ որտեղով կանցնեն, ինչ բնույթ կունենան, ինչպիսի իրավական կարգավիճակ կունենան, եւ այլն, այդ հարցերն այսօր հստակեցված չեն»։ Հայարփի Բաղդասարյան

21:31 - 31 օգոստոսի, 2021