Գերմանիա

Գերմանիան (պաշտոնապես՝ Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետություն) պետություն է Արեւմտյան Եվրոպայում։ Հյուսիսում սահմանակցում է Դանիային, արեւելքում՝ Չեխիային եւ Լեհաստանին, հարավում՝ Ավստրիային եւ Շվեյցարիային, հարավում՝ Ֆրանսիային, իսկ Լյուքսեմբուրգին, Բելգիային եւ Նիդերլանդներին՝ արեւմուտքում։ Մայրաքաղաքն է Բեռլինը։

ԳԴՀ-ն բաժանված է 16 վարչատարածքային միավորների՝ երկրամասերի, եւ ընդգրկում է շուրջ 357 386 քկմ տարածք։ Ունենալով շուրջ 83 միլիոն բնակչություն՝ համարվում է ՌԴ-ից հետո Եվրոպայի խոշորագույն պետությունը, ինչպես նաեւ ԵՄ ամենախիտ բնակեցված պետությունը։ Ամենաբնակեցված, արդյունաբերական խոշոր երկրամասը Ռուրն է, որի գլխավոր քաղաքներն են Դորտմունդն ու Էսսենը։ Գերմանիայի մյուս նշանավոր քաղաքներն են Մայնի Ֆրանկֆուրտը, Համբուրգը, Մյունխենը, Քյոլնը, Շտուտգարտը, Դյուսելդորֆը, Լայպցիգը, Դրեզդենը, Բրեմենը, Հաննովերը, Գելզենկիրխենը եւ Նյուրնբերգը։

Մերօրյա Գերմանիան դաշնային խորհրդարանական հանրապետություն (բունդեսհանրապետություն) է, որը կառավարվում է վարչապետի՝ կանցլերի կողմից։ Այժմ կանցլերն է Անգելա Մերկելը։

ԳԴՀ-ն 1957-ից ի վեր հանդիսանում է Եվրոպական տնտեսական համագործակցության, իսկ 1993-ից՝ Եվրոպական միության համահիմնադիր անդամ, 1999-ից՝ Շենգենյան գոտի։ Անդամակցում է նաեւ ՄԱԿ-ին, Հյուսիսատլանտյան դաշինքին (ՆԱՏՕ), «Մեծ յոթնյակին», Տնտեսական համագործակցության եւ զարգացման կազմակերպությանը եւ այլն։

«Ես գիտեի, թե ինչպես է մտածում Պուտինը»․ Անգելա Մերկել

Գերմանիայի նախկին կանցլեր Անգելա Մերկելն իր պաշտոնավարման ավարտից հետո առաջին մեծ հարցազրույցն է տվել գերմանալեզու Der Spiegel պարբերականին, որում խոսել է ուկրաինական պատերազմի, այն մասին, թե ինչու է խանգարել ՆԱՏՕ-ին Ուկրաինայի անդամակցությանը, Պուտինի և այլ հարցերի մասին։ DW-ն անդրադարձել է հարցազրույցին, հոդվածը ներկայացնում ենք կրճատումներով։ «Սև տաբատ, կապույտ վերնազգեստ, նույն սաթե վզնոցը, նույն սանրվածքը․․․ Նա բացարձակ չի փոխվել։ Անգելա Մերկելն այնպիսի տեսք ուներ, կարծես Der Spiegel-ի լրագրողի հետ զրույցի էր եկել Բեռլինի «Շաուբյունե» թատրոն հենց դաշնային կանցլերի գրասենյակից, որը նա 16 տարի անց լքել է՝ թոշակի անցնելով կես տարի առաջ։ Հունիսի 7-ի երեկոյան տեղի ունեցած այս զրույցը նախկին կանցլերի առաջին մեծ ելույթն էր պաշտոնը լքելուց և Ուկրաինայի դեմ Ռուսաստանի սանձազերծած պատերազմի մեկնարկից հետո։ Չսադրված ռուսական ագրեսիան կտրուկ դատապարտող կարճ հայտարարություններ մամուլի համար Մերկելն արել էր։ Բայց ինչպե՞ս նա գնահատում իրադարձությունները, որոնք նախորդել են դրան։ Եվ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի կերպարը, որի հետ նա բազմիցս հանդիպել է և անհամար հեռախոսազրույցներ ունեցել։ Ուկրաինայի դեմ Ռուսաստանի պատերազմի մեկնարկի մասին Գերմանացի քաղաքական գործիչների և փորձագետների մեծ մասի համար փետրվարի 24-ին Ռուսաստանի ներխուժումն Ուկրինա շոկ էր, շատ անսպասելի մի բան։ Մինչև վերջին պահը բոլորը կարծում էին, որ Ուկրաինայի հետ սահմանին զորքեր կուտալելով՝ Պուտինը միայն վախեցնում է և բարձրացնում խաղադրույքներն իր աշխարհաքաղաքական խաղում։ Սակայն Մերկելն, իր խոսքով, ամեաուշն անցյալ տարվա հոկտեմբերի վերջին Հռոմում G20-ի գագաթնաժողովին հասկացել է, որ աղետը մոտենում է։ 2021 թ-ի դեկտեմբերին պաշտոնը լքելուց հետո նա ուշադիր հետևել է իրադարձությունների զարգացմանը։ Սակայն կանցլերի պաշտոնում անցկացրած վերջին մեկ տարում նույնպես նա տեսել է, որ «նորմանդական ձևաչափը» փակուղի է մտել, իսկ Պուտինը վերջնականապես կորցրել հետաքրքրությունը Մինսկի գործընթացի նկատմամբ։ Սակայն Մինսկի գործընթացն, ասում է Մերկելը, միակ պահող բանն էր, որը թույլ էր տալիս շարունակել երկխոսությունը Դոնբասի իրավիճակի շուրջ։ Մինսկի գործընթացի մասին Եվ Գերմանիայում, և Ուկրաինայում շատերը Մինսկի գործընթացն այլ կերպ են գնահատում, շատ ավելի քննադատաբար, իսկ ոմանք Ռուսաստանի նկատմամբ Բեռլինի քաղաքականությունը Ղրիմի բռնակցումից հետո նույնիսկ համեմատում են Հիտլերի խաղաղեցման քաղաքականության հետ 1937-1938 թթ-ին։ Ի տարբերություն Գերմանիայի նախագահ, նախկին արտգործնախարար Ֆրանկ-Վալտեր Շտայնմայերի, որը խոստովանել է Ռուսաստանի նկատմամբ գերմանական քաղաքականության սխալները՝ Մերկելը կարծում է, որ ամեն ինչ ճիշտ է արել, վատթարագույն զարգացումները կանխելու ոչ մի փորձ բաց չի թողել։ Նա կոչ է անում ամեն ինչ սև-սպիտակ գույներով չտեսնել, հաշվի առնել հստակ հանգամանքները, որոնցում սկսվել և անցկացվում էր խաղաղ գործընթացը։ Մերկելը հասկանում է, որ Մինսկի համաձայանգիրն ամեն ինչով չէ, որ համապատասխանում էր Ուկրաինայի շահերին, սակայն «այն իրավիճակում, երբ 6 հազար ուկրաինացի զինծառայողներ կարող էին շրջափակման մեջ հայտնվել Դեբալցևոյում, դա որոշակի հանգստություն մտցրեց, ․․․իսկ հետագայում Ուկրաինային ժամանակ տվեց՝ 7 տարի տվեց, որպեսզի այն դառնա այնպիսին, ինչպիսին այժմ է»։ Նախկին կանցլերը նկատի ունի աշխարհի՝ հզորությամբ երկրորդ միջուկային գերտերությանը դիմակայելու Ուկրաինայի ունակությունը։ Առանց Մինսկի պայմանավորվածությունների, վստահ է նա, Պուտինն այն ժամանակ կանգ չէր առնի և «Ուկրաինային հսկայական վնաս կհասցներ»։ 2008 թ-ին Բուխարեստում ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովի մասին Այս շարժառիթով էր Մերկելն առաջնորդվում նաև ավելի վաղ՝ 2008 թ-ին Բուխարեստում ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովում կտրականապես դեմ արտահայտվելով Ուկրաինայի, ինչպես նաև Վրաստանի՝ դաշինքին անդամակցության հեռանկարին։ Նա երեք պատճառ է նշել, որոնք իրեն ստիպել են դեմ արտահայտվել այդ գագաթնաժողովի ժամանակ Ուկրաինային ՆԱՏՕ-ին անդամակցության Գործողությունների պլանի տրամադրմանը։ 2008 թ-ին Ուկրաինան, Մերկելի խոսքով, «քաղաքական առումով շատ պառակտված էր»։ Իսկ անկայուն ժողովրդավարական համակագ ունեցող երկիրն, ըստ նրա, չի կարող ՆԱՏՕ-ի անդամ լինել։ Որպես ևս մեկ պատճառ նա նշել է կոռուպցիան․ «Այն ժամանակ Ուկրաինան մի երկիր էր, որտեղ իշխում էին օլիգարխները»։ Ի վերջո, Մերկելը չի ցանկացել սադրել Պուտինին։ Նա վստահ է եղել, որ Ուկրաինային այդ գործողությունների պլանի տրամադրումը Ռուսաստանի նախագահը կընկալեր՝ որպես պատերազմի հայտարարում և թույլ չէր տա նրա անդամակցությունը ՆԱՏՕ-ին։ «Նա ամբողջ Արևմուտքի մեջ թշնամի է տեսնում, կարծում է, որ իրեն անընդհատ նվաստացնում են։ Ես բացարձակ համաձայն չեմ դրան։ Բայց ես գիտեի, թե ինչպես է նա մտածում և որ դա դիտարկում է հենց այդպես»։ Պուտինի մասին Այն բոլոր տարիներին, ինչ Մերկելը գլխավորել է գերմանական կառավարությունը, այսպես թե այնպես ստիպված է եղել գործ ունենալ ԽՍՀՄ փլուզման հետ կապված խնդիրների հետ՝ Վրաստան, Ուկրաինա, Մերձդնեստր, Բալթյան երկրներ, Հայաստան, Ադրբեջան․․․ Այս առնչությամբ նա հիշեցրել է 2007 թ-ին Սոչիում Պուտինի հետ հանդիպումը, որի ժամանակ բանակցությունների սենյակ էր մտել նախագահի շունը՝ լաբրադորԿոնին։ Այն ժամանակ Պուտինն առաջին անգամ է Մերկելին հայտարարել, որ ԽՍՀՄ փլուզումը 20-րդ դարի ամենասարսափելի իրադարձությունն է համարում։ Իսկ Մերկելը նրան ասել է, որ իր կյանքում դա երջանիկ պահ էր, որը թույլ է տվել իրեն ազատ տնօրինել սեփական ճակատագիրը։ «Պարզ դարձավ, որ մեր միջև մեծ տարաձայնություններ կան, և այդ տարաձայնությունները մեծանում են, - հիշում է Մերկելը։ - Այնպես որ, այս բոլոր տարիներին այդպես էլ չհաջողվեց վերջնականապես վերջ տալ սառը պատերազմին»։ Ցավոք, ասում է Մերկելը, չստացվեց Եվրոպայում անվտանգության այնպիսի մեխանիզմներ ստեղծել, որոնք ունակ կլինեին կանխարգելելու նաև Ուկրաինայի դեմ Ռուսաստանի պատերազմը։ Սակայն, հավելում է նա, ոչինչ չի կարող արդարացում լինել ռուսական ագրեսիայի համար․ «Դա դաժան, միջազգային իրավունքը ոտնահարող հարձակում է, որը ներում չունի»։ Պուտինի շան և արժեքների մասին Այդ Կոնի շան դեպքի մասին մինչ օրս շատերն են հիշում։ Մի՞թե դա պատահականություն էր, չար դիտավորությո՞ւն։ Պուտինի մամուլի քարտուղարը վստահեցնում է, որ Կրեմլում չգիտեին, որ Մերկելը վախենում է շներից։ Ավելի ուշ այդ մասին Bild թերթին տված հարցազրույցում հայտարարել էր նաև Պուտինը։ Վարկած կա նաև, թե նա ցանկացել էր իր հյուրին ուրախացնել շան միջոցով։ «Երջանիկ է նա, ով հավատում է», - այս վարկածն է մեկնաբանում Մերկելը և հիշեցնում Մոսկվա կատարած իր առաջին այցի և Ռուսաստանի նախագահի հետ հանդիպման մասին, երբ 2005 թ-ին կանցլեր էր ընտրվել․ «Այն ժամանակ արդեն Պուտինն ինձ ասաց, որ լսել է շների հետ կապված իմ խնդիրների մասին, և ինձ նվիրեց հսկայական խաղալիք շուն»։ Հետագայում նույնպես նրանք նվերներով են փոխանակվել։ Սակայն Ղրիմի բռնակցումից հետո, Մերկելի խոսքով, կտրուկ բեկում եղավ․ «Մենք հարաբերությունները պահպանում էինք, ինչպես պետք է անեն պետությունների և կառավարությունների առաջնորդները, սակայն ինձ համար բացարձակ պարզ էր դարձել, որ մենք գործ ունենք ոչ այնպիսի մեկի հետ, որը մեզ բարօրություն է մաղթում՝ մեր կենսակերպով հանդերձ»։ «Ես արժեքների մասին որոշակի պատկերացում ունեմ, և այն սկզբունքորեն տարբերվում է արժեքների մասին նախագահ Պուտինի պատկերացումից, - ասում է Մերկելը։ - Նա ժողովրդավարությունը սխալ է համարում, ես՝ ճիշտ և կառավարման ամենամարդկային ձև՝ բոլոր թերություններով հանդերձ»»։ Նորա Վանյան

19:55 - 08 հունիսի, 2022

Գերմանիան կորցնում է իր ազդեցությունը Եվրամիությունում․ Politico

Politico պարբերականը գրում է Եվրամիությունում Գերմանիայի ազդեցության նվազման և դրա պատճառների մասին։ Հոդվածը ներկայացնում ենք կրճատումներով․ «Տարիներ շարունակ Գերմանիան Եվրամիության առաջատար երկիրն էր, ԵՄ-ում Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայի երկրների ձայնը, որոնք փնտրում էին Բեռլինի հովանավորությունը, առաջնորդությունը, երբեմն էլ՝ ցանկանում հստակ հրահանգներ լսել։ Սակայն վերջերս տեղի ունեցած մի շարք զարգացումներ խաթարել են Բեռլինի հեղինակությունը և ազդեցությունը Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայում և, որ ավելի կարևոր է, Եվրախորհրդի գագաթնաժողովում հավաքված առաջնորդների շրջանում։ Դրա պատճառներից են անցյալ տարի կանցլեր Անգելա Մերկելի բազմամյա պաշտոնավարման ավարտը, Բեռլինում ավելի բարդ եռակուսակցական իշխող կոալիցիայի կազմավորումը և մի շարք քաղաքական սխալներ, Ռուսաստանի քաղաքականության և ուկրաինական պատերազմի հետ կապված հակասական հայտարարությունները։ Այս ամենի արդյունքը Բեռլինի ազդեցության զգալի թուլացումն է և մյուս երկրների՝ իրենց ճանապարհով գնալու պատրաստակամությունը, որոշ դեպքերում էլ ֆրանս-գերմանական դաշինքին բացահայտ մարտահրավեր նետելը, որն, ըստ ԵՄ բազմաթիվ պաշտոնյաների և դիվանագետների, տարիներ շարունակ եղել է ԵՄ որոշումների կայացման կենտրոնում։ «Մեզ պետք չէ Գերմանիայի հովանավորությունը, - ասում է Արևելյան Եվրոպայի դիվանագետներից մեկը։ - Լեհաստանն իրեն լավ է դրսևորել Ռուսաստանի հարցում, [ուկրաինացի] փախստականներին ընդունելու, գազից աստիճանաբար հրաժարվելու հարցերում։ Բալթյան երկրները խելացի ղեկավարություն ունեն։ Բուլղարիայում նոր, ավելի մեծ վստահություն վայելող կառավարություն է ձևավորվել։ Ռումինիայում իրավիճակը կայուն է»։ Գերմանիայի հեղինակության նսեմացումը վառ ձևով արտահայտվեց այս շաբաթ, երբ ԵՄ պետությունների ղեկավարներն ամեն կերպ փորձում էին համաձայնության գալ ռուսական նավթի էմբարգոյի շուրջ և հաղթահարել Հունգարիայի վարչապետ Վիկտոր Օրբանի համառ դիմադրությունը։ Նախկինում, երբ Օրբանը խոչընդոտում էր ԵՄ առաջարկներին, հաճախ Մերկելին խնդրում էին միջնորդել։ Եվրամիությունում Մերկելի և Բեռլինի ազդեցությունը կասկածներ չէր առաջացնում։ Այս անգամ Գերմանիային մեղադրում էին այն բանի համար, որ նա փորձում է օգուտ քաղել խողովակաշարով մատակարարվող նավթի նկատմամբ էմբարգո չսահմանելու առաջարկից։ Բեռլինը բազմիցս հերքել է այս առաջարկին իր մասնակցությունը և վերջնարդյունքում խոստացել է մինչև այս տարեվերջ հրաժարվել ռուսական նավթի ներկրումից՝ որպես հստակ նշան, որ ոչինչ չի շահելու խողովակաշարով նավթի մատակարարման շարունակումից։ Սակայն այն փաստը, որ ԵՄ մյուս անդամ երկրներն այդիպի կասկածներ ունեին, ընդգծում է Բեռլինի նկատմամբ խաթարված վստահությունը։ Իսկ ավելի վաղ Եվրահանձնաժողովի նախագահ, Գերմանիայի պաշտպանության նախկին նախարար Ուրսուլա ֆոն դեր Լյայենի այցը Բուդապեշտ ոչ մի բեկում չէր մտցրել նավթի ներկրման արգելքի շուրջ առկա անհամաձայնությունում։ Փոխարենը Եվրախորհրդի նախագահ, Բելգիայի նախկին վարչապետ Շառլ Միշելին էր բաժին ընկել փոխզիջում գտնելը, որը Հունգարիան, ի վերջո, ընդունեց, իսկ Միշելը հիմքեր գցեց ոչ միայն նավթի արգելքի, այլև պատժամիջոցների ամբողջ վեցերորդ փաթեթի ընդունման համար։ Մերկելին փոխարինած Օլաֆ Շոլցն այս հարցում առանցքային դեր չխաղաց։ «Շոլցն իսկական խնդիր է։ Նա պարզապես շահախնդիր գերմանացի է, փոխզիջում ձևավորող չէ, ինչպես Մերկելը։ Ոչ ոք չի փոխարինի Մերկելին», - ասում է ԵՄ դիվանագետներից մեկը։ Սակայն գերմանացի պաշտոնյաներից մեկը դեմ է արտահայտվում այս պնդումներին՝ ասելով, որ «ան փաստը, որ քննադատությունը գալիս է այսքան մեծ քանակությամբ երկրներից, վկայում է այն մասին, որ Գերմանիան առաջատար դեր է խաղում» այս դժվար պահին ԵՄ մակարդակով փոխզիջումների հասնելու գործում։ Թեև ոչ մի պետության ղեկավար չի ստանձնել Մերկելի՝ որպես ազդեցիկ միջնորդի դերը, Իտալիայի վարչապետ և Եվրոպական կենտրոնական բանկի նախկին նախագահ Մարիո Դրագին, որը հայտարարել էր, թե բանկը կանի «հնարավոր ամեն ինչ» եվրոգոտու ճգնաժամի ժամանակահատվածում, այն առաջնորդն է, որն այժմ մեծ կշիռ ունի։ Սակայն Իտալիան տասնամյակներով անկայուն քաղաքականության և ֆինանսական կառավարման բեռ ունի, ինչը սահմանափակում է Իտալիայի ազդեցության շրջանակն՝ անկախ նրանից, թե ով է վարչապետը։ Ինչ վերաբերում է Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնին, ապա համարվում է, որ նա չի կարողանում մի կողմ թողնել իր էգոն և մեծությունն՝ աննկատ, բայց ազդեցիկ մեկը դառնալու համար, որը փոխզիջումների վրա հիմնված քաղաքականություն կձևավորի և կազդի որոշումների կայացման վրա։ Որոշ արևելաեվրոպական դիվանագետներ և պաշտոնյաներ ասում են, թե դեռ հույս ունեն, որ Բեռլինը վերադարձնելու է իր դիրքերը՝ վերականգնելով իր հեղինակությունը միջազգային հարաբերություններում արտգործնախարար Աննալենա Բերբոկի միջոցով, որը նրանց վրա ավելի խարիզմատիկ և ինքնավստահ մարդու տպավորություն է թողել, քան Շոլցը։ Լատվիայի վարչապետ Կրիշյանիս Կարինշը դեմ է արտահայտվել Ֆրանսիային ձայնի ավելի մեծ իրավունք տրամադրելուն՝ դրա փոխարեն Գերմանիային կոչ անելով վերադարձնել իր առաջատար դիրքը։ «Մեր տեսակետից շատ ավելի լավ կլիներ, որ Գերմանիան ավելի առաջատար դեր խաղար։ Իմ հայացքները չեն փոխվել Գերմանիայի կառավարության փոփոխման հետևանքով»,- ասել է նա Politico-ին։ Որոշ պաշտոնյաների համար միայն ժամանակի հարց է այն, թե երբ Բեռլինը կվերահաստատվի ԵՄ ամենահեղինակավոր և ամենաազդեցիկ մայրաքաղաքի դերում»։ Նորա Վանյան

14:22 - 03 հունիսի, 2022