Երևանի ջերմաէլեկտրակայանը (ՋԷԿ) այս պահին էլեկտրաէներգետիկ համակագում ամենաշատ հոսանք արտադրող կայանն է․ «Էլեկտրաէներգետիկական համակարգի օպերատոր» ընկերության գլխավոր տնօրեն Մնացական Մնացականյանը ասում է՝ ինչ ատոմակայանը անցել է հերթական պլանային պարապուրդին, մյուս կայաններն աշխատում են ավելի մեծ ծանրաբեռնվածությամբ։

«Ներկայումս մեզ մոտ աշխատում է Երևանի ՋԷԿ-ը, Armpower-ի ջերմակայանը վթարային նորոգման մեջ է։ Դրա փոխարեն Հրազդանի ՋԷԿ-ում միացված է մեկ բլոկ։ Հիմա վարարման սեզոնն է, որի ընթացքում փոքր ՀԷԿ-երը վերցնում են մաքսիմալ բեռը, որ այսօր մեր հաշվարկներով մոտավորապես 210 մեգավատտ է կազմում։ Որոտանի կասկադում արդեն  ունենք մոտավորապես 100 մեգավատտ արտադրական արևային կայաններ, որոնք ցերեկը ժամը 1-ի կողմերը մինչև 70-75 մեգավատտ բեռ են վերցնում, իսկ ամենամեծ բեռը Երևանի ՋԷԿ-ինն է, մոտավորապես 220-221 մեգավատտ բեռ է զարգացնում»,- նշում է  Մնացական Մնացականյանը։ 

Երևան ՋԷԿ-ի տարածքը

Էլեկտրաէներգետիկական շուկայի ազատականացման ծրագրի միջոցով Երևան ՋԷԿ-ը դարձել է համակարգի հաշվեկշռող ու լրացնում է էլեկտրաէներգետիկական համակարգում պակասած էներգիան․ «Դա համակարգի օպերատորի հետ է կապված, համակարգի օպերատորը ասում է՝ բեռը այսքան պահեք, մենք այդքանը պահում ենք։ Կայանն այս պահին աշխատում է մաքսիմալ ծանրաբեռնվածությամբ»,-ասում է Երևանի ՋԷԿ-ի գլխավոր ճարտարագետ Դավիթ Մադոյանը։ Համակցված շոգեգազային ցիկլով էլեկտրակայանում իրանական գազ են այրում, փոխարենը ստացված էլեկտրաէներգիան փոխանցվում է հարևան երկրին։

Իսկ Armpower ենթակայանի փոխարեն Հրազդան ՋԷԿ-ում այս տարվա մայիսի 26-ի դրությամբ աշխատում էր թիվ 3 էներգաբլոկը, որը, սակայն, ամբողջ հզորությամբ չի շահագործվում․ «Հրազդանի էներգետիկ կազմակերպություն» բաց բաժնետիրական ընկերության արտադրատեխնիկական բաժնի պետ Անահիտ Տիգրանյանն ասում է՝ բլոկի միջին էլեկտրական հզորությունը կազմում է 150 մեգավատտ, այն կարող է զարգացնել 185 մեգավատտ հզորություն, սակայն այս պահին էլեկտրաէներգետիկական համակարգի օպերատորի պահանջով բլոկի միջին հզորությունը  պահվում է 150 մեգավատտ․ «Էներգաբլոկը աշխատում է իր մաքսիմալ հզորությամբ այն ժամանակ, երբ օպերատորը առաջադրում է մաքսիմում ռեժիմ։ Դա լինում է այն դեպքում, երբ Հանրապետությունում էլեկտրաէներգիայի պահանջարկ է լինում, իսկ պահանջարկ լինում է այն դեպքում, երբ համակարգում աշխատող էլեկտրաէներգիա արտադրող կայաններից որևէ մեկի մոտ ստացվում է վթար»։ 

Հրազդան ՋԷԿ-ի տարածքը

«Գազպրոմ Արմենիային» պատկանող Հրազդանի 5-րդ էներգաբլոկի շոգեկաթսան էլ Հայաստանում միակն է, որ ոչ թե թմբուկային է, այլ ուղղահոս, որի արդյունքում ջուրը ճնշման տակ առանց եռալու վերածվում է գոլորշու, այսինքն հնարավոր է դառնում քիչ գազ այրելով շատ էլեկտրաէներգիա ստանալ։ ՋԷԿ-ը, սակայն, 2021 թ,-ի փետրվարից չի աշխատում։ Կայանի գլխավոր ճարտարագետի խոսքով՝ կայանի աշխատել-չաշխատելը կախված է Շուկայի օպերատորից․ «Կայանը ռեզերվում է, մենք ասել ենք, որ ռեզերվում ենք, մենք կարող ենք աշխատել, երբ հրահանգ լինի։ Համակարգն այնպիսին է, որ կայանների մի մասը միշտ լինում է ռեզերվում»։

Հրազդան-5-ի տարածքը

Կայանի շահագործման դադարեցման պատճառները «Գազպրոմ Արմենիա» ՓԲԸ-ն և Տարածքային կառավարման ու ենթակառուցվածքների նախարարությունը տարբեր կերպ են մեկնաբանել, իսկ ՋԷԿ-ի գլխավոր ճարտարագետը չմեկնաբանեց հարցը, թե ինչու կայանն անցած տարվանից չի շահագործվում։ Նա նշեց, որ ինքը միայն կայանի բնականոն գործունեության ապահովման պատասխանատուն է։

Նանե Ավետիսյան