Վիճակագրական կոմիտե

Վիճակագրական կոմիտեն «Պաշտոնական վիճակագրության մասին» ՀՀ օրենքով նախատեսված պետական մարմին է, որն իր լիազորություններն իրականացնելիս անկախ է: Վիճակագրական կոմիտեն ՀՀ պաշտոնական վիճակագրության գլխավոր արտադրողն է եւ համակարգում է ազգային վիճակագրական համակարգում պաշտոնական վիճակագրության մշակմանը, արտադրությանը եւ տարածմանն ուղղված ողջ գործունեությունը, բացառությամբ ՀՀ կենտրոնական բանկի:

Կոմիտեի հիմնական առաքելությունն է հավաքագրել եւ հրապարակել վիճակագրական տվյալներ կառավարության եւ հասարակության օգտագործման համար։ Կարեւորագույն նպատակներից է սպառողներին շուկայի պահանջարկին համապատասխան վիճակագրական արտադրանքի տրամադրումը։ Ծառայության հիմնական խնդիրներն են՝

տնտեսական եւ հասարակական գործընթացների ու դրանց արդյունքների վերաբերյալ վիճակագրական տեղեկատվության համակարգի կազմակերպումը, պետական եւ տեղական ինքնակառավարման մարմիններին, իրավաբանական անձանց, հիմնարկներին ու միջազգային կազմակերպություններին, ինչպես նաեւ հանրությանը սահմանված կարգով տեղեկատվությամբ ապահովումը,
միջազգային կազմակերպությունների կողմից ընդունված չափանիշներին համապատասխան վիճակագրության միասնական մեթոդաբանության ապահովումը,
պետական վիճակագրական ռեգիստրի վարումը,
վիճակագրական աշխատանքների կազմակերպման համար անհրաժեշտ տեխնիկատնտեսական եւ սոցիալական տեղեկատվության դասակարգիչների վարումը,
վիճակագրական տեղեկատվության աղբյուր հանդիսացող փաստաթղթերի ձեւերի մշակման համակարգումը,
միջգերատեսչական տեղեկատվական ռեսուրսների համադրելիության նպատակով պետական եւ տեղական ինքնակառավարման մարմիններին, ինչպես նաեւ պետական վիճակագրական աշխատանքների ծրագրում նշված կազմակերպություններին՝ վիճակագրական տեղեկատվության սեփական բազաներ ստեղծելու աջակցությունը,
պետական ամփոփ վիճակագրական տեղեկատվության մատչելիության ապահովումը,
մարդահամարների անցկացումը:

Կոմիտեի նախագահն է Ստեփան Մնացականյանը, տեղակալը՝ Լեւոն Միրզոյանը, խորհդրականաը՝ Ջուլիետտա Միրզոյանը։

Աշխատողների թվաքանակի վերաբերյալ Փաշինյանի պնդումները հակասում են վիճակագրական կոմիտեի տվյալներին |fip.am|

fip.am: Կառավարության սեպտեմբերի 10-ի նիստում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, խոսելով երկրում սոցիալական վիճակի մասին, հայտարարեց, որ այս տարվա հուլիսին աշխատողների թվաքանակի և միջին աշխատավարձերի գծով գրանցվել է նկատելի աճ։ «Մենք կարող ենք արձանագրել, որ 2020 թ․ հուլիսին, հուլիսի տվյալներն ամենավերջին տվյալներն են, որ մենք ունենք, հանրապետությունում առկա է 613,062 աշխատատեղ։ Խոսքը վճարվող աշխատատեղերի մասին է։ 2019-ի համեմատությամբ դա ավել է 6597 աշխատատեղով՝ 1.1 տոկոսով։ Այսինքն՝ 2020 թ․ օգոստոսին մենք ավելի շատ գրանցված աշխատատեղ ունենք, քան 2019 թ․ օգոստոսին»,- նշեց վարչապետը։ Փաշինյանը անդրադարձավ նաև միջին աշխատավարձերի աճին՝ հայտնելով, որ դրանք աճել են ավելի քան 7 տոկոսով. «Մեկ մարդու միջին աշխատավարձն ավել է 13,841 դրամով կամ 7․14 տոկոսով»։ «Փաստերի ստուգման հարթակը» որոշեց համեմատել վարչապետի ներկայացրած տվյալները Ազգային վիճակագրական ծառայության (ԱՎԾ) հրապարակած ցուցանիշների հետ։ Պարզվեց, որ դրանք հակասում են իրար։ Մենք փորձեցինք հասկանալ, թե ինչպես է ստացվել այդ անհամապատասխանությունը։ Աշխատողների թվաքանակի մասին Այսպես, ըստ ԱՎԾ տվյալների՝ այս տարվա հուլիս ամսին հանրապետությունում գրանցված աշխատողների թվաքանակը եղել է 632,410, ինչը մոտ 19,350-ով ավել է Փաշինյանի ներկայացրած ցուցանիշից։ Վարչապետն իր խոսքում աշխատողների այս տարվա թվաքանակը համեմատել էր նախորդ տարվա հետ և հայտարարել, որ այս ցուցանիշը մոտ 6600-ով ավել է նախորդ տարվա ցուցանիշից։ Ստացվում է, որ ըստ վարչապետի՝ նախորդ տարվա հուլիսին Հայաստանում գրանցված աշխատողների թվաքանակը եղել է ավելի քան 606,400։ Սակայն այստեղ ևս Նիկոլ Փաշինյանի հրապարակած թվերը չեն համապատասխանում պաշտոնական վիճակագրությանը։ Ըստ ԱՎԾ տվյալների՝ 2019 թ. հուլիսին երկրում կար մոտ 603 հազար գրանցված աշխատող։ Աշխատողների թվաքանակի վերաբերյալ տվյալների նման տարբերությունը հասկանալու համար կապ հաստատեցինք ԱՎԾ-ի ու Պետական եկամուտների կոմիտեի հետ՝ խնդրելով պարզաբանել այս տարբերության պատճառը։ Ի պատասխան՝ ԱՎԾ-ից Fip.am-ին հայտնեցին, որ վիճկոմիտեն իր ցուցանիշները մշակելիս հիմնվել է ՊԵԿ-ից ստացված տվյալների վրա, և ներկայացված ցուցանիշի հաշվարկման համար հիմք է հանդիսացել հաշվետու ժամանակահատվածում հանրապետությունում գրանցված աշխատողերի թվաքանակը։ Իսկ ՊԵԿ-ի պարզաբանման համաձայն՝ վարչապետի հրապարակած տվյալները վերաբերում են հուլիսին եկամտային հարկի և սոցիալական վճարների ամսական հաշվարկներով ներկայացված աշխատակիցների թվաքանակին։ Առավել հասկանալի և պատկերավոր բացատրելու համար բերենք մի օրինակ։ Եթե 3 տարբեր տեղերում աշխատող և եկամուտ ստացող աշխատողին ՊԵԿ-ն իր հաշվետվություններում ներկայացնում է որպես 1 աշխատող, ապա վիճակագրական կոմիտեն նույն ցուցանիշը հաշվարկում և հաշվետվություններում ներկայացնում է որպես 3 աշխատող, ինչն էլ հանգեցրել է աշխատատեղերի վերաբերյալ վարչապետի և ԱՎԾ տվյալների անհամապատասխանությանը։ Միջին աշխատավարձի մասին Ինչ վերաբերում է միջին աշխատավարձին, ապա վարչապետի խոսքով՝ այս տարվա հուլիսին միջին աշխատավարձը 2019-ի հուլիսի համեմատ աճել է մոտ 13,800 դրամով կամ 7․1 տոկոսով։ Սա նշանակում է, որ նախորդ տարվա հուլիսին երկրում միջին աշխատավարձը կազմել է 193,850 դրամ, իսկ այս տարվա հուլիսին՝ արդեն 207,700 դրամ։ Սակայն վիճակագրական կոմիտեի տվյալներն այլ են։ Այսպես, նախորդ տարվա հուլիսին միջին աշխատավարձը կազմել է 187,280 դրամ, իսկ այս տարի ավելացել է ընդամենը 4710 դրամով կամ 2․5 տոկոսով՝ դառնալով 191,990 դրամ։ Այստեղ ևս վարչապետի ու Ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալները էականորեն տարբերվում են, ինչը հիմք է տալիս պնդելու, որ վարչապետն օգտվում է Պետական եկամուտների կոմիտեից վերցված տվյալներից։ Մինչդեռ ՊԵԿ-ը աշխատավարձերի վերաբերյալ տեղեկատվություն չի հրապարակում, և ԱՎԾ-ն է համարվում դրա հրապարակման միակ պաշտոնական աղբյուրը։ Վարչապետն անտեսո՞ւմ է պաշտոնական վիճակագրությունը Ստացվում է, որ երկու պետական գերատեսչություններ միևնույն ցուցանիշը ստանալու համար օգտվում են միևնույն աղբյուրից, սակայն հաշվարկի մեթոդաբանության փոփոխության պատճառով ստանում տարբեր ցուցանիշներ, ինչը և բերում է վարչապետի հրապարակած տվյալների և պաշտոնական տվյալների հակասության։ Անհասկանալի է մնում, թե ինչո՞ւ վարչապետը չի ներկայացնում պաշտոնական՝ ԱՎԾ-ի տվյալները, այլ օգտվում է ՊԵԿ-ի տրամադրած ցուցանիշներից։ Այսպիսով, կարող ենք փաստել, որ կառավարության նիստում վարչապետի կողմից հնչեցված թվերը՝ կապված աշխատողների թվաքանակի և միջին աշխատավարձերի վերաբերյալ, չեն համապատասխանում պաշտոնական վիճակագրությանը, իսկ նման տարբերությունը բացատրվում էր ՊԵԿ-ի և ԱՎԾ-ի՝ նույն տվյալների մշակման մեթոդաբանական տարբերությամբ։ Մինչդեռ վիճակագրական կոմիտեն է փաստացի հանդիսանում պաշտոնական վիճակագրության մշակողը, արտադրողը և տարածողը։ Սևադա Ղազարյան

17:05 - 11 սեպտեմբերի, 2020

Հայաստանի 8 մարզում բնակչությունը նվազել է, Երևանում` 6600-ով ավելացել |hetq.am|

hetq.am: Մեկ տարվա ընթացքում Հայաստանի մշտական բնակչությունն ավելացել է 1400-ով։ Այս տարվա հուլիսի 1-ի դրությամբ Հայաստանում հաշվառվել է 2 միլիոն 963 հազար մարդ, նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածում՝ 2 միլիոն 961 հազար 600 մարդ։ Ազգային վիճակագրական կոմիտեն հրապարակել է Հայաստանի ժողովրդագրական ժողովածուն՝ հուլիսի 1-ի դրությամբ։ Բնակչության թվաքանակի ընթացիկ գնահատականը տրվում է բնակչության վերջին մարդահամարի արդյունքների հիման վրա (2011թ. հոկտեմբերի 12-21-ն անցկացված), որոնց ամեն տարի ավելացվում է տվյալ տարածքի ծնվածների և եկողների (հաշվառված) թվաքանակը, հանվում է մահացածների և տվյալ տարածքից մեկնածների՝ հաշվառումից դուրս եկածների թիվը: Մշտական բնակչության թիվը տարեսկզբի դրությամբ ավելացել է 3300-ով։ Հունվարի 1-ի դրությամբ Հանրապետությունում հաշվառվել էր 2 959 700 մարդ։ «1992 թվականից առաջին անգամ միգրացիոն սալդոն կիսամյակային կտրվածքով դրական է եղել։ Սահմանափակումներով պայմանավորված՝ մարդիկ Հայաստանից չեն գնացել, չեն կարողացել այստեղի քաղաքացիությունից դուրս գալ։ Մենք նաև, ի շնորհիվ կորոնավիրուսի, ունենք միգրացիոն սալդոյի դրական աճ, և բնական աճն էլ է դրական, նման պարագայում 3300-ով հունվարի դրությամբ մեր բնակչությունը աճել է, իսկ նախորդ տարվա համեմատ 1400-ով»,- այս հանգամանքներով է պայմանավորում բնակչության թվաքանակի աճը ժողովրդագետ Արտակ Մարկոսյանը։ 2019 թվականի հուլիսի 1-ի համեմատությամբ՝ մշտական բնակչությունն ավելացել է քաղաքներում, դրան հակառակ՝ 1600-ով նվազել գյուղական համայնքներում։ Այս տարվա հուլիսի 1-ի դրությամբ հաշվառված բնակչությունից 1 միլիոն 895 հազարը քաղաքային բնակչությունն է եղել, 1 միլիոն 67 հազարը՝ գյուղական։ Մշտական բնակչության 37 %-ը Երևանից է եղել՝ 1 միլիոն 87 հազար։ Նախորդ տարվա հուլիսի 1-ի համեմատությամբ զգալիորեն՝ 6600-ով, ավելացել է մայրաքաղաքի բնակչության թիվը։ Բնակչության հաշվառմամբ պարզվում է, որ Երևանում, Լոռու, Կոտայքի, Շիրակի և Սյունիքի մարզերում քաղաքային բնակչությունն ավելի շատ է, քան գյուղականը։ Բնակչության թվով երկրորդ մարզը Արմավիրն է։ Հուլիսի 1-ի դրությամբ այստեղ հաշվառվել է 264 հազար մարդ, որից 83 հազարը ՝ քաղաքներում, 181 հազարը՝ գյուղերում։ Նախորդ տարվա համեմատութամբ բնակչության թիվը աճել է Արարատի (+200 մարդ), Արմավիրի (+600 մարդ) մարզերում, դրան հակառակ՝ նվազել է Գեղարքունիքում (-800 մարդ), Արագածոտնում (-400), Լոռիում (-1800 մարդ): Կոտայքում բնակչությունը 100-ով է նվազել, 1200-ով՝ Շիրակում, 500-ով՝ Սյունիքում, Վայոց ձորում բնակչությունը նվազել է 300-ով, Տավուշում՝ 900-ով։ Արտակ Մարկոսյանը «Հետք»-ի հետ զրույցում իր մտահոգությունը հայտնեց մարզերում բնակչության թվի նվազման կապակցությամբ։ Ասում է՝ ցավոք սրտի մարզերում ժողովրդագրական վիճակն այդքան էլ լավ չէ։ Նրա ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ 10 մարզի կտրվածքով բնական աճը բացասական է եղել 447-ով։ Նրա դիտարկմամբ՝ այս կիսամյակ 6 մարզում գրանցվել է դեպոպուլյացիա՝ մահերը գերազանցել են ծնունդները։ ժողովրդագետի համար վատ ցուցիչ է, որ Գեղարքունիքի մարզում արդեն երկրորդ եռամսյակն է՝ գրանցվում է դեպոպուլյացիա այն դեպքում, երբ մարզը ծնելիության հաճախության ամենաբարձր ցուցանիշն է ունեցել։ Նա լիահույս է՝ հուլիսի 1-ից մեկնարկած առաջին և երկրորդ երեխայի ծննդյան միանվագ 300 000 դրամ նպաստ վճարելու ծրագիրը կխթանի ծնելիության աճը, ծնունդների անկման տեմպը կդանդաղի։ Բայց ծրագրերի ազդեցության չափը հասկանալու համար մասնագետին երկու տարի է անհրաժեշտ։ Ժողովրդագետն ընդգծում է՝ այս ծրագրերով Կառավարությունը չպետք է միայն սահմանափակվի ծնելիության խթանմամբ: Մարդկանց սոցիալ-տնտեսական աճն ապահովելու համար պետք է ապակենտրոնացում սկսվի. պետական մի շարք մարմիններ պետք է տեղափոխվեն մարզեր՝ Գյումրի, Վանաձոր և այլ մեծ քաղաքներ։ Նա լիահույս է, որ պետական մարմինների տեղափոխման արդյունքում մարզերում կյանքը կակտիվանա, տնտեսական շարժը կբարելավի մարզերում ապրողների սոցիալ-տնտեսական վիճակը։ Երևանի բնակչությունը՝ թվերով 2020 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ՝ Երևանի մշտական բնակչության թիվը կազմել է 1 միլիոն 87 հազար մարդ։ Նախորդ տարվա հուլիսի 1-ի դրությամբ բնակչությունը ավելացել է մայրաքաղաքի բոլոր վարչական շրջաններում, բացի Նորք-Մարաշից, որտեղ բնակչության նույն թիվն է հաշվառվել։ Շարունակությունը՝ hetq.am-ում

16:07 - 10 օգոստոսի, 2020