Արդարադատության նախարարություն

ՀՀ արդարադատության նախարարությունը գործադիր իշխանության պետական մարմին է։ Նախարարության կազմի մեջ է մտնում 14 կառուցվածքային ստորաբաժանում, 7 առանձնացված ստորաբաժանում, ինչպես նաև ՀՀ ԱՆ-ն ունի տարբեր ոլորտներում գործունեություն իրականացնող 7 իրավաբանական անձ։

ՀՀ արդարադատության նախարարն է Ռուստամ Բադասյանը։

Հայաստանը քաղաքական կամք է դրսևորել ժողովրդավարական ինստիտուտներ ձևավորելու հարցում. պետքարտուղարության ներկայացուցիչներ

ՀՀ արդարադատության նախարարի առաջին տեղակալ Քրիստիննե Գրիգորյանը և Արդարադատության նախարարության միջազգային իրավական համագործակցության հարցերով խորհրդական Ամալյա Հովսեփյանը 2021 թ. հունիսի 7-11-ը աշխատանքային այցով Վաշինգտոնում էին։ Այցի նպատակը հայ-ամերիկյան ռազմավարական երկխոսության տրամաբանությամբ ամերիկյան գործընկերներին Հայաստանի ժողովրդավարական բարեփոխումների ընթացքը ներկայացնելը, առկա մարտահրավերները քննարկելն ու արդարադատության ոլորտում ծավալված համագործակցության շրջանակն ընդլայնելն էր։ Այցի շրջանակում Քրիստիննե Գրիգորյանը հանդիպումներ է ունեցել ԱՄՆ պետքարտուղարի Արևելյան Եվրոպայի և Կովկասի հարցերով փոխտեղակալ Ջորջ Քենթի, Պաշտպանության քարտուղարի Ռուսաստանի, Ուկրաինայի և Եվրասիայի հարցերով փոխտեղակալ Լորա Կուպերի, պետքարտուղարի Ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների և աշխատանքի հարցերով փոխտեղակալ Կարա ՄըքԴոնալդի և նրա Եվրոպայի հարցերով տեղակալ Վենդի Սիլվերմանի հետ։ Նախարարի առաջին տեղակալը գործընկերներին ներկայացրել է արդարադատության ոլորտի բարեփոխումների ընթացքը, դրանց՝ այս փուլի արդյունքները, կոռուպցիայի դեմ պայքարի ժողովրդավարական ինստիտուտների ստեղծման հաջողությունները, ոստիկանության ոլորտի բարեփոխումների հիմնական ուղղություններն ու առաջիկա ծրագրերը։ Զրուցակիցներն անդրադարձել են թե՛ հաջորդիվ գործողություններին և թե՛ բարեփոխումների ընթացքի մարտահրավերներին։ ԱՄՆ գործընկերները բարձր են գնահատել 2020 թվականի համավարակի և ապա պատերազմի դժվարությունների պայմաններում բարեփոխումների ընթացքի շարունակությունն ապահովելու կառավարության ջանքերը, ինչպես նաև արդեն իսկ արձանագրված արդյունքները։ ԱՄՆ կողմի զրուցակիցները նշել են, որ տարածաշրջանում այլ պետությունների կողմից բարեփոխումների իրականացման ընթացքը մինչ այս արդեն իսկ վերհանել է կոռուպցիայի դեմ ինստիտուցիոնալ պայքարի համար ընդհանրական մարտահրավերներ, սակայն Հայաստանի դեպքում արձանագրել են քաղաքական ուժեղ կամքի առկայությունը ժողովրդավարական, կարող հաստատություններ ձևավորելու առումով։ Պետքարտուղարության ներկայացուցիչները նշել են, որ ԱՄՆ նախագահի վարչակազմը կոռուպցիան դիտում է որպես ազգային անվտանգությանը սպառնացող վտանգ, և իրենք համակրանքով են հետևում Հայաստանի կառավարության կողմից այդ ոլորտում իրականացվող քայլերին, որոնք կրում են ինստիտուցիոնալ և հիմնարար բնույթ։ Նախարարի առաջին տեղակալը հանդիպել է նաև ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության Եվրոպայի և Եվրասիայի հարցերով փոխտնօրենի պաշտոնակատար Մարգոթ Էլիսին և նրա տեղակալ Ալեքսանդր Սոկոլովսկուն։ Քրիստիննե Գրիգորյանը շնորհակալություն է հայտնել ԱՄՆ ՄԶԳ գործընկերներին ավանդական բարձր մակարդակի համագործակցության համար։ Ի թիվս բազմաթիվ հաջողված ծրագրերի՝ տեղակալ Գրիգորյանը մատնանշել է Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի ձևավորման նախնական փուլում տրամադրված աջակցության, ինչպես նաև Արդարադատության նախարարության «Օրենսդրության զարգացման և իրավական հետազոտությունների կենտրոն» հիմնադրամի աջակցության ծրագիրը, որը պետական կառավարման համակարգում ինստիտուցիոնալ կարողությունների ձևավորման ու տարածման լավ օրինակ է։ ԱՄՆ ՄԶԳ գործընկերները ներկայացրել են դատաիրավական և հակակոռուպցիոն ոլորտի բարեփոխումներին աջակցության մի քանի միլիոն դոլարանոց երկու մեծ ծրագրերի մեկնարկի մանրամասները։ Վաշինգտոնում Քրիստիննե Գրիգորյանն աշխատանքային քննարկումներ է ունեցել նաև Պետքարտուղարության Թմրամիջոցների դեմ պայքարի և իրավապահ համագործակցության միջազգային բյուրոյի (INL) տնօրենի փոխտեղակալ Քեյթ Սցպիլայի, արդարադատության քարտուղարության «Քրեական հետաքննությունների վերապատրաստման աջակցության միջազգային կենտրոնի» (ICITAP) տնօրեն Գրեգ Դուկատի և նրա թիմի հետ։ Քննարկումների առանցքում եղել են ոստիկանության ոլորտի բարեփոխումներին, ներառյալ՝ նոր Պարեկային ծառայության, Ներքին գործերի նախարարության ձևավորման աջակցության, ինչպես նաև Հակակոռուպցիոն կոմիտեի ինստիտուցիոնալ կայացմանն աջակցելու հարցերը։ Զրուցակիցները վերահաստատել են այս ուղղություններով ԱՄՆ կառավարության կողմից 2020 թվականին ներդրված աջակցությունը շարունակելու և ըստ կարիքների ընդլայնելու նպատակադրումը։ Այցի ընթացքում հեռավար հանդիպում է տեղի ունեցել նաև Կոնգրեսի հայկական հարցերով հանձնախմբի համանախագահ Ջեքի Սփիրի,Կոնգրեսի հայկական հարցերով հանձնախմբի նախագահի տեղակալ Ադամ Շիֆի, Կոնգրեսի հայկական հարցերով խմբի անդամների աշխատակազմի ավագ խորհրդականների հետ։ Օրենսդիր մարմնի ներկայացուցիչները հետաքրքվել են ժողովրդավարական բարեփոխումների ընթացքով և արձանագրված արդյունքներով։

13:06 - 15 հունիսի, 2021

Արդարադատության նախարարությունը պետական գրանցում է տվել հիմնադիր համագումարի ժամանակ 300 անդամ չապահոված կուսակցությունների

2020-ի դեկտեմբերին փոփոխություններ և լրացումներ կատարվեցին «Կուսակցությունների մասին» ՀՀ օրենքում։ Ի թիվս այլնի, փոփոխություններ եղան նաև նոր կուսակցությունների պետական գրանցման գործընթացում։ Եթե նախկինում հիմնադիր համագումարի ժամանակ կուսակցության ստեղծմանը պետք է կողմ քվեարկեր 100 հիմնադիր անդամ, ապա այժմ այդ թիվը պետք է լինի 300։ Սա նշանակում է, որ կուսակցությունն իր ստեղծման պահին պետք է ունենա առնվազն 300 հիմնադիր անդամ։ Օրենքն ուժի մեջ մտավ 2021-ի հունվարի 20-ին, ինչը նշանակում է, որ հունվարի 20-ից հետո հիմնադիր համագումար անցկացրած բոլոր կուսակցությունները պետք է ունենան առնվազն 300 հիմնադիր անդամ, որոնք համագումարի ժամանակ կողմ են քվեարկել կուսակցության գրանցմանը։ «Կուսակցությունների մասին» օրենքով նաև սահմանվում է, որ պետական գրանցման նպատակով կուսակցությունը պետական լիազոր մարմին պետք է ներկայացնի հիմնադիր համագումարում կուսակցության ստեղծման մասին որոշմանը կողմ քվեարկած հիմնադիրների անունները, ազգանունները, անձնագրերի պատճենները, ստորագրությունները (հոդված 9)։ Infocom-ը ներկա է եղել կուսակցությունների՝ ապրիլի 22-ից հետո անցկացված հիմնադիր համագումարների մեծ մասին՝ հասկանալու համար, թե արդյո՞ք բոլոր կուսակցություններն են ապահովել 300 հիմնադիր անդամներ, և եթե այդ թիվը չի ապահովվել, արդարադատության նախարարությունը գրանցե՞լ է այդ կուսակցությունները, թե՞ ոչ։ 2021-ին գրանցված կուսակցություններ, որոնց հիմնադրմանը կողմ չի քվեարկել 300 հիմնադիր անդամ Infocom-ը ներկա է եղել «Միասնական Հայրենիք» կուսակցության հիմնադիր համագումարին։ Հիմնադիր անդամների թիվը չէր գերազանցում 80-ը։ Կուսակցությունը, սակայն, մայիսի 25-ին պետական գրանցում է ստացել։ «Միասնական Հայրենիք»-ի նախագահը Մհեր Տերտերյանն է։ «Շանթ դաշինք»-ի հիմնադիր համագումարի ժամանակ սրահում չկար 300 աթոռ, և զբաղված էին ոչ բոլոր աթոռները, հետևաբար՝ 300 հիմնադիր անդամ չէր կարող ապահովված լինել։ Կուսակցությունը պետական գրանցում է ստացել մայիսի 24-ին, նախագահը Շահեն Հարությունյանն է։ Infocom-ը ներկա չի եղել պետական գրանցում ստացած «Ազգ-բանակ-հայրենիք» կուսակցության հիմնադիր համագումարին, սակայն հրապարակված տեսանյութերում երևում է՝ սրահում ներկա չէ 300 մարդ, այսինքն՝ հիմնադիր համագումարի ժամանակ կուսակցության ստեղծմանը կողմ չի քվեարկել 300 հիմնադիր անդամ, ինչպես պահանջում է օրենքը։ Կուսակցության նախագահը Ռուբեն Գևորգյանն է։ «Արդար Հայաստան» կուսացկությունը երկու ամիս առաջ անցկացրել էր հիմնադիր համագումար, բայց արդարադատության նախարարությունը վերադարձրել էր դիմումը։ Համացանցում եղող տեսանյութերից չենք կարող միանշանակ ասել՝ հիմնադիր համագումարին 300 անդամ եղե՞լ է, թե՞ ոչ։ Դիմումի վերադարձից հետո տեղի է ունեցել «Արդար Հայաստան»-ի նոր հիմնադիր համագումարը։ Այս համագումարի ժամանակ, որին մենք ներկա էինք, սրահում աթոռների թիվն առավելագույնը 250 էր, համագումարը մեկնարկելու պահին ոչ բոլոր աթոռներն էին զբաղված, այսինքն՝ 300 հիմնադիր անդամ չէր կարող ապահովվել, ինչը երևում է նաև կուսակցության տարածած հոլովակում։ Մայիսի 21-ին «Արդար Հայաստան» կուսակցությունը պետական գրանցում է ստացել։ Կուսակցության նախագահը Նորայր Նորիկյանն է։ Կուսակցություններ, որոնց հիմնադրմանը կողմ է քվեարկել առնվազն 300 հիմնադիր անդամ «Ինքնիշխան Հայաստան»-ի հիմնադիր համագումարին սրահում աթոռների թիվը 300-ից ավելի էր, գրեթե բոլոր աթոռները զբաղված էին, նաև կանգնած հիմնադիր անդամներ կային։ Հետևաբար, կուսակցությունը կարողացել է ապահովել առնվազն 300 հիմնադիր անդամ, ինչը երևում է նաև «Ինքնիշխան Հայաստան»-ի տարածած հոլովակում։ Կուսակցությունը պետական գրանցում է ստացել մայիսի 20-ին, նախագահը Դավիթ Սանասարյանն է։ «Զարթոնք» ազգային քրիստոնեական կուսակցության հիմնադիր համագումարի ժամանակ էլ կար ավելի քան 300 հիմնադիր անդամ, ինչը երևում է նաև այլ տեսանյութերում։ Սրահում աթոռները 300-ից ավելի էին, կային նաև կանգնած հիմնադիր անդամներ։ Կուսակցությունը պետական գրանցում է ստացել մայիսի 19-ին, նախագահը Արա Զոհրաբյանն է։ Կուսակցություններ, որոնց հիմնադիր անդամների թիվն արձանագրել Infocom-ին չի հաջողվել Մինչև ապրիլի 29-ը արդարադատության նախարարությունը վերադարձրել է «Ձայն» կուսակցության պետական գրանցման դիմումը։ Կուսակցության երկրորդ հիմնադիր համագումարին Infocom-ը ներկա էր․ այդ ժամանակ փակ գաղտնի քվեարկությամբ հիմնադիր անդամները վերահաստատում էին հիմնադիր համագումարի ժամանակ ընդունած որոշումները, բայց քանի որ բոլոր հիմնադիր անդամները միաժամանակ չէին քվեարկում, իսկ առաջին համագումարից տեսանյութեր չկան, չենք կարող ասել, թե քանի հիմնադիր անդամ ունի կուսակցությունը։ «Ձայն»-ը մայիսի 25-ին պետական գրանցում է ստացել։ Պետական գրանցում ստացած «Վերելք», «Կայունություն», «Ազգ-բանակ-հայրենիք», «Իրավական պետություն», «Համահայկական ազգային պետականություն», «Ազգային-ժողովրդավարական բևեռ» համահայկական, «Ազատական» կուսակցությունների հիմնադիր համագումարներին Infocom-ը ներկա չի եղել։ «Ազգային-ժողովրդավարական բևեռ» համահայկական, «Ազատական» և «Համահայկական ազգային պետականություն» կուսակցությունների հիմնադիր համագումարներից լուսանկարներ, տեսագրություններ համացանցում չկան, «Վերելք» և «Կայունություն» կուսակցությունների հիմնադիր համագումարների լուսանկարներից և «Իրավական պետություն» կուսակցության հիմնադիր համագումարի տեսանյութից էլ հնարավոր չէ հասկանալ՝ հիմնադիր անդամների թիվը 300-ի հասե՞լ է, թե՞ ոչ։ Infocom-ը փորձել է ներկա լինել ևս 4 կուսակցության հիմնադիր համագումարի, բայց այդ համագումարները կա՛մ հետաձգվել են, կա՛մ չեն կայացել։ 2021-ին գրանցված կուսակցություններ, որոնց հիմնադիր համագումարը կայացել է մինչև օրենքի փոփոխությունները Այս տարի գրանցում ստացած «Արդարություն և հայրենիք», «Քրիստոնեա-ժողովրդավարական», «Հանուն հանրապետության ժողովրդավարության պաշտպանների դաշինք», «Իմ Հայաստան» կուսացությունների հիմնադիր համագումարները տեղի են ունեցել կա՛մ 2020-ին, կա՛մ մինչև 2021-ի հունվարի 20-ը, այսինքն՝ մինչև «Կուսակցությունների մասին» օրենքում կատարված փոփոխությունների՝ ուժի մեջ մտնելը։ Ամփոփելով նշենք, որ պետական գրանցում է ստացել «Կուսակցությունների մասին» օրենքում փոփոխությունների՝ ուժի մեջ մտնելուց հետո հիմնադիր համագումար անցկացրած 12 կուսակցություն։ Այդ կուսակցություններից 5-ի հիմնադիր համագումարներին Infocom-ը ներկա է եղել և արձանագրել է, որ միայն 2-ի դեպքում է հիմնադիր անդամների թիվը եղել առնվազն 300, իսկ «Արդար Հայաստան»-ը, «Միասնական Հայրենիք»-ը և «Շանթ Դաշինք»-ը չեն ապահովել այդ թիվը։ «Ազգ-բանակ-հայրենիք» կուսակցության դեպքում էլ տարածված տեսանյութից է երևում, որ հիմնադիր անդամների թիվը չի հասել 300-ի։ Այսինքն՝ «Կուսակցությունների մասին» օրենքում կատարված փոփոխություններից հետո արդարադատության նախարարությունը պետական գրանցում է տվել առնվազն 4 կուսակցության, որոնք հիմնադիր համագումարներն անցկացրել են օրենքի առերևույթ խախտմամբ՝ չապահովելով 300 հիմնադիր անդամ։ Այդ չորս կուսակցություններից «Արդար Հայաստան»-ը և «Միասնական Հայրենիք»-ը մասնակցելու են սպասվող խորհրդարանական արտահերթ ընտրություններին, իսկ «Շանթ Դաշինք»-ը և «Ազգ-բանակ-հայրենիք»-ը ընտրություններին մասնակցող կուսակցությունների ցանկում չկան։ Նոր ստեղծված կուսակցություններից ընտրություններին կմասնակցեն նաև «Ազգային-ժողովրդավարական բևեռ» համահայկական, «Վերելք», «Ազատական», «Ինքնիշխան Հայաստան», «Զարթոնք» ագային քրիստոնեական, «Համահայկական ազգային պետականություն» կուսակցությունները։ Արդարատադության նախարարություն հարցում էինք ուղարկել՝ հասկանալու համար, թե արդյոք ԱՆ-ն տեղեկություններ ունի օրենքի փոփոխություններից հետո հիմնադիր համագումար անցկացրած կուսակցությունների հիմնադիր անդամների թվի վերաբերյալ, և ինչ մեխանիզմներով է ստուգում՝ կուսակցությունների ստեղծմանը 300 հիմնադիր անդամ կողմ քվեարկե՞լ է, թե՞ ոչ։ Նախարարությունից մեզ պատասխանել են, որ «Կուսակցությունների մասին» ՀՀ օրենքի 9-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 6-րդ կետի համաձայն` պետական գրանցման նպատակով կուսակցությունը իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրի գործակալություն է ներկայացնում կուսակցության հիմնադիր համագումարում կուսակցության ստեղծման մասին որոշմանը կողմ քվեարկած հիմնադիրների անունները, ազգանունները, անձնագրերի պատճենները, ստորագրությունները։ « «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների և անհատ ձեռնարկատերերի պետական հաշվառման մասին» օրենքի 5-րդ հոդվածի համաձայն` 1. Պետական գրանցման կամ պետական հաշվառման համար դիմած անձի կողմից ներկայացված տեղեկատվությունը, բացառությամբ սույն հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված դեպքերի, գործակալությունը համարում է արժանահավատ:2. Գործակալությունը, բացառությամբ սույն օրենքով նախատեսված դեպքերի, գործակալություն ներկայացվող տեղեկությունների ճշտության ստուգում չի իրականացնում և պատասխանատվություն չի կրում դրա հետևանքով առաջացած հնարավոր որևէ վնասի համար: Սույն մասով նախատեսված պատասխանատվության սահմանափակումը չի տարածվում այն դեպքերի վրա, երբ գործակալության աշխատակիցը գիտեր կամ ակնհայտորեն պարտավոր էր իմանալ փաստաթղթերի կեղծ լինելու մասին:3. Անձանց կողմից գործակալություն ներկայացված տեղեկատվությունը կարող է համարվել անարժանահավատ, եթե կա դա փաստող ապացույց կամ այլ անձանց ներկայացրած տեղեկատվություն:4. Դիմող անձը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով պատասխանատվություն է կրում սխալ տեղեկատվություն տրամադրելու, ինչպես նաև իր տրամադրած սխալ տեղեկատվության հետևանքով առաջացած վնասի համար»,- ասված է ԱՆ պատասխանում: Արդարադատության նախարարության պատասխանից կարող ենք ենթադրել, որ նախարարությունը հիմնվել է կուսակցությունների՝ հիմնադիր անդամների մասին ներկայացրած տվյալների վրա և չունի մեխանիզմներ, որոնցով հնարավոր կլինի ստուգել՝ կուսակցության ստեղծման մասին որոշմանը հիմնադիր համագումարի ժամանակ կողմ քվերակե՞լ է առնվազն 300 հիմնադիր անդամ, թե՞ ոչ։ Նարեկ Մարտիրոսյան, Աննա Սահակյան

19:12 - 07 հունիսի, 2021