medialab.am: Հարցազրույց «Քաղաքացու որոշում» սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ Միքայել Նահապետյանի հետ։

– Ինչպե՞ս եք գնահատում նախօրեին Կապանում տեղի ունեցած բողոքի ակցիան: Դա որքանո՞վ է խոսում Քաջարանի կոմբինատի կամ նախկին իշխանությունների ներգրավվածության մասին: Որքանո՞վ էր այն ուղղորդված:

– Ցավոք, չեմ կարողանա այս հարցի վերաբերյալ գնահատական հնչեցնել, որովհետև տեղեկատվության պակաս ունեմ: Այսինքն՝ ինչ մեդիայով հպանցիկ տրվել է, դա եմ տեսել: Կարծում եմ՝ չպետք է շտապել և գնահատականներում կտրուկ լինել:

Մի կողմից՝ ում դուռն օրենքը թակում է, ասում են՝ մենք քաղբանտարկյալ ենք, և դրա հակառակը կա, ով փողոց է դուրս գալիս, ասում են՝ հանցագործ է, դրա համար է փողոց դուրս եկել: Հիմա ես չեմ ուզում այդ երկու ծայրահեղություններից մեկի գիրկն ընկնել, առավել ևս, որ տեղեկատվությունը բավարար չեմ համարում գնահատականներ տալու համար: 

– Ոստիկանների գործողություններն ինչպե՞ս եք գնահատում, և, ընդհանրապես, ինչպե՞ս իրեն պետք է պահի իշխանությունը:

– Ոստիկանության գործողությունների առումով կարծես թե խոշտանգման առերևույթ հանցագործության մասին էր խոսվում: Դրան պետք է պատշաճ արձագանք լինի, պետք է բացառել խոշտանգման դրսևորումները Հայաստանում իրավական կարգն ապահովելու ընթացքում:

Ոստիկանության գործողությունների մասով ևս, քանի որ համակողմանի տեղեկատվություն չունեմ այն մասին, թե ում հետ են գործ ունեցել, ինչ պայմաններում են գործ ունեցել, այս պահին չեմ կարող գնահատական տալ: Ընդհանուր առմամբ, այդ դեպքերը, որ տեղի են ունեցել, խորապես ծանոթ չեմ, հետևաբար չեմ շտապի գնահատականներ տալ: 

– Քաջարանի համայնքապետն ասում է, որ դա քաղաքական հետապնդում է: Մյուս կողմից՝ իշխանությունը հայտարարում է, որ բդեշխությունը չի վերադառնալու Սյունիքի մարզ: Ձեր կարծիքով՝ համայնքի ղեկավարի նման հայտարարությունն ինչի՞ մասին է խոսում:

– Ես նշեցի, որ Հայաստանում նման ֆենոմեն կա, որ ում դուռը օրենքը թակում է, ասում է՝ քաղաքական հետապնդում է: Մյուս կողմից՝ ով որևէ քաղաքական ակցիա է անում, ասում են՝ իր թալանածի, իր լափածի համար է պայքարում: Այդ երկու քարոզչական թեզերն էլ կան:

Ե՛վ քաղաքական ուժն է քաղաքական մոտիվներով հայտարարություններ անում, և՛ նախկին համակարգի ներկայացուցիչների դեպքում հենց օրենքը դռները թակում է, ասում է՝ գիտե՞ք, թե ես ռեգիոնալ մասշտաբի քաղաքական գործիչ եմ, ինձ հետապնդում են:

Դրա համար ինձ համար հիմա գնահատական տալը դժվար է, մանավանդ տեղեկատվության պակասի պայմաններում: Այնուամենայնիվ, եթե հարցը ձևակերպում ենք այսպես՝ գյուղապետներն այս կառավարության հե՞տ են, թե՞ ոչ, իմ ընկալումն այն է, որ գյուղապետները Հայաստանում եղել են, կան և դեռ ահագին ժամանակ շարունակելու են լինել առանձին կաստա, եթե մենք մտածողության, համակարգի փոփոխություններ չբերենք:

Նրանք լինելու են կլանային հարաբերությունների բերումով ընտրված, իրենց նեղ կլանային շահերի շրջանակներում գործող մարդիկ: Բնականաբար, խոսքը բոլորի մասին չէ, բայց այն խնդիրը, որի մասին մենք ասում ենք, գյուղապետի պրոբլեմատիկ տեսակը այդպիսին է լինելու:

Նա ընտրվելու է կլանային հարաբերությունների տրամաբանությամբ՝ իրենց թևը մեծ է, թե փոքր, լավությունը շատ է, թե քիչ: Եվ այդ տեսակը կառավարող ուժի հետ հարաբերվելու է այդ տրամաբանությամբ՝ դու մեզ կօգնես թե չես օգնի, մենք քո դեմ դուրս գանք թե չգանք, ընտրությունների ժամանակ դու մեր ծառայություններից կօգտվես թե չէ, կամ հետո դա կգնահատես թե չէ:

Եթե մարդու գործողություններում այդպիսի մերկանտիլական, օգտապաշտական հաշվարկ կա, բնականաբար, այդ մարդը ցանկացած պահի ցանկացած հայտարարություն կանի: Պետք է՝ կեղծվող ընտրությունների մասին կասի արդար, ժողովրդավարական, վերջին մակարդակի ընտրություններ են, պետք է՝ կկանգնի օրենքի տառին համապատասխան պրոցեսի մասին կասի քաղաքական հետապնդում է:

– Վերջին շրջանում ձեր քաղաքական թիմը կարծեք թե ավելի ռադիկալ է դառնում, հայտարարություններ եղան, որ կառավարությունն իր խոստումներից հրաժարվում է: Հնարավո՞ր է, որ այս հայտարարություններին բողոքի ակցիաներ, ցույցեր հաջորդեն: 

– Եկեք ռադիկալ որակումը չտանք: Ռադիկալ են մարդիկ, որոնք առարկայական պահանջ չեն կարողանում ձևակերպել, բայց գնում են շատ կտրուկ գործողությունների: Մենք դեռ ոչ մի կտրուկ գործողության չենք գնացել և շատ հստակ կարողանում ենք պահանջ ձևակերպել:

Հիմա՝ եթե մեր պահանջները, որ ձևավորվել և դեռ ձևավորվելու են, արդարացի են և բխում են հեղափոխության նպատակներից, մեր ժողովրդի իղձերից, չեն կատարվելու, ինչ-որ ձևով պետք է վերաբերմունք ցույց տալ դրանք չկատարող կառավարությանը:

Այդ վերաբերմունքի գործիքակազմը շատ լայն է՝ սկսած նրանից, որ կշարունակենք այսպես հարցազրույցներ տալ, վերջացրած նրանով, որ ես բնավ չեմ բացառում և շատ հավանական եմ համարում, որ եթե քաղաքական, ժողովրդավարական բանավեճում մենք չկարողանանք հասնել այնպիսի ընդհանուր եզրի, որը խնդիրների լուծում կենթադրի, այո՛, ես չեմ բացառում, որ փողոցում կլինեն գործողություններ:

Առավել ևս դա մի բան է, որը մինչև 2018-ի ապրիլյան իրադարձությունները միակ հարազատ տեղն է եղել հարցեր լուծելու: Միայն հեղափոխությունն է պատճառը, որ մենք հարցերն այդպես չէինք լուծում՝ հույս ունենալով, թե ժողովրդավարական միջավայրում հնարավոր է բանավեճում հարց լուծել:

Եթե պարզվի, որ դա կտրականապես անհնար է, իսկ ես գնալով համոզվում եմ դրանում, որովհետև բոլոր քննարկումները ոչ առարկայական են դառնում, բոլոր առարկայական քննադատություններն անտեսվում են, և ցեխ շպրտելու միջավայր է ձևավորվում, եթե պարզվի, որ դա է Հայաստանում հարցեր քննարկելու, կառավարող ուժի հետ հարաբերվելու միջավայրը, բնականաբար, այդ միջավայրում խոսելով ոչ մի հարց չի լուծվելու, իսկ այդ հարցերը չեն կարող սպասել, որովհետև դրանք կյանքի տարիներին են վերաբերում:

Ամեն օր, երբ մենք չենք ունենում արդար դատական համակարգ, մի հոգի ավել է բանտում հայտնվում, որի մեղքն անառարկելիորեն ապացուցված չէ: Ամեն օր, երբ մենք չենք ունենում լեգիտիմ Սահմանադրություն, կառավարող ուժը հնարավորություն է ստանում տարբեր բաներ իրականացնել, ամեն օր, երբ մենք չենք ունենում կուսակցական բարեփոխված համակարգ, օլիգարխիկ, կլանային կուսակցությունները կարողանում են իրենց շահերի համար հարցեր լուծել՝ ի վնաս ՀՀ քաղաքացիների շահերի:

Շարունակությունը՝ medialab.am-ում