2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ի առավոտյան՝ ժամը 07:10-ի սահմաններում ադրբեջանական զինված ուժերը լայնածավալ ռազմական գործողություններ են սկսել Արցախի հետ սահմանի ողջ երկայնքով՝ հրետակոծելով նաև խաղաղ բնակավայրերը, այդ թվում մայրաքաղաք Ստեփանակերտը:

Առավոտից Արցախի Հանրապետության ղեկավարությունը բնակչությանը կոչ էր արել պատրաստվել եւ պատսպարվել, դուրս չգալ փողոց, քանի որ քաղաքացիական բնակավայրերի վրա հրետակոծությունը չի դադարել։ Ադրբեջանի՝ քաղաքացիական բնակավայրերի վրա հարձակվելու հետևանքով Արցախ ունի քաղաքացիական զոհեր՝ մեկ երեխա եւ մեկ կին։

Սեպտեմբերի 27-ի առավոտյան ժամը 11-ի դրությամբ՝ հակառակորդը, ռազմական ավիացիայի, անօդաչու թռչող սարքերի, զրահատեխնիկայի ու հրետանու կիրառմամբ, գրոհներ է ձեռնարկում առաջնագծի տարբեր հատվածներում: ՊԲ առաջապահ ստորաբաժանումները հաջողությամբ հետ են մղում հակառակորդի բոլոր գրոհները:

Ադրբեջանի ՊՆ-ն պաշտոնապես հայտարարել է «հակահարձակում» սկսելու մասին, ինչը, ՀՀ ՊՆ մամուլի խոսնակ Շուշան Ստեփանյանի վստահեցմամբ, փաստում է, որ գործողությունները վաղուց պլանավորված են եղել, եւ տարրական գիտելիք ունեցող ցանկացած զինվորական կփաստի, որ հակահարձակման օպերացիայի պլանավորումը շաբաթներ է տևում, էսկալացիայի մասին պաշտոնական հաղորդագրությունից րոպեներ անց էլ ադրբեջանական և թուրքական լրատվամիջոցներն առաջնագծից նյութեր են հրապարակում, ինչը ևս փաստում է, որ Ադրբեջանի ձեռնարկած սադրանքը նախապես ծրագրված էր։ 

Առավոտյան ռազմական գործողությունների ընթացքում ՀՀ պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անջեյ Կասպրշիկի հետ: Նախարարը ներկայացրել է  սահմանին տիրող իրավիճակը և տեղեկացրել, որ Ադրբեջանը  սանձազերծել է հերթական սադրանքը: 

Ելնելով ստեղծված իրավիճակից՝ Արցախի Ազգային ժողովի արտահերթ նիստ է հրավիրվել: Հանդես գալով պատգամավորների առջև՝ ԱՀ նախագահ Արայիկ Հարությունյանը հայտարարել է ռազմական դրություն և համատարած զորահավաք տասնութից բարձր տարիքային խմբի համար:

Արցախի Հանրապետության ՄԻՊ-ը խիստ դատապարտել է Ադրբեջանի կողմից միջազգային մարդասիրական իրավունքի նորմերի կոպտագույն ոտնահարումը: Պաշտպանը կոչ է արել միջազգային հանրությանը՝ համապատասխան գնահատական տալ ադրբեջանական գործողություններին, այն էլ՝ ՔՈՎԻԴ-19 համավարակի պայմաններում, և միջոցներ ձեռք առնել ԱՀ հազարավոր բնակիչների կյանքին ու անվտանգությանը սպառնացող վտանգների չեզոքացման ուղղությամբ:

ՀՀ ՄԻՊ-ը կոչ է արել միջազգային հանրությանը և մարդու իրավունքների միջազգային կազմակերպություններին՝ քայլեր ձեռնարկել և ուղղել իրենց բոլոր ջանքերը կանխելու Լեռնային Ղարաբաղի քաղաքացիական բնակչության խաղաղության և անվտանգության դեմ ուղղված ռազմական ագրեսիան և բռնությունը:

Ադրբեջանի հարձակման հետևանքով Արցախի Հանրապետությունում քաղաքացիական անձանց շրջանում կան զոհեր ու վիրավորներ։  

ՀՀ կառավարության որոշմամբ ՀՀ-ում հայտարարվել է ռազմական դրություն եւ ընդհանուր զորահավաք: ՀՀ վարչապետը զորքերին կցագրված անձնակազմերին կոչ է արել ներկայանալ իրենց տարածքային զինկոմիսարիատներ: 

Նիկոլ Վովայի Փաշինյան (հունիսի 1, 1975, Իջևան) լրագրող, պետական, քաղաքական և կուսակցական գործիչ, ՀՀ գործող վարչապետ, ՀՀ Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր, «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության վարչության անդամ։ 1999-2012 թվականներին եղել է քաղաքական ուղղվածության «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի գլխավոր խմբագիրը, 2012 թվականիմայիսի 6-ից մինչև վարչապետի պաշտոնում ընտրվելը՝ Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի պատգամավոր` ընդդիմադիր «Ելք» խմբակցությունից։ Որպես կուսակցական գործիչ համարվում է «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության, ինչպես նաև «Իմպիչմենտ» և «Ելք» դաշինքների համահիմնադիր։

2018 թվականին Սերժ Սարգսյանի երրորդ պաշտոնավարման դեմ պայքարող Նիկոլ Փաշինյանը սկսում է «Իմ քայլը» նախաձեռնությունը և իր համախոհների հետ միասին Գյումրուց քայլարշավով ուղևորվում Երևան։  Գործողությունների արդյունքում ապրիլի 23-ին Սերժ Սարգսյանը հրաժարական է տալիս։

Արդյունքում մայիսի 1-ին Փաշինյանը` որպես հեղափոխական շարժման ղեկավար, ժողովրդի կողմից առաջադրվում է ՀՀ վարչապետի թեկնածու, սակայն Ազգային ժողովի հանրապետական խմբակցության պատգամավորների ջանքերով վերջինիս ընտրության գործընթացը տապալվում է։ Օրենսդիր մարմնում Նիկոլ Փաշինյանի երկրորդ ընտրությունը տեղի է ունենում մայիսի 8-ին, որի ժամանակ էլ վերջինս ընտրվում է Հայաստանի Հանրապետության 16-րդ վարչապետ։

Արցախի Հանրապետությունը կամ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը հայկական չճանաչված հանրապետություն է՝ հիմնադրված 1991թ․ սեպտեմբերի 2-ին։ Հրադադարի ռեժիմում հակամարտության մեջ է Ադրբեջանի Հանրապետության հետ, որի կարգավորման մանդատը ստանձնել է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը։

Բնակչությունը ըստ 2015թ. մարդահամարի տվյալների 150,932 մարդ՝ գրեթե ամբողջությամբ հայեր։ Տարածքը 11,500 կմ․քառ․։ Մայրաքաղաքը՝ Ստեփանակերը։ Գործող նախագահը Բակո Սահակյանն է։

Երկիր Հարավային Կովկասում։ Սահմանակցում է Ռուսաստանի Դաշնությանը, Վրաստանի Հանրապետությանը, Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը, Թուրքիայի Հանրապետությանը, Հայաստանի Հանրապետությանը, Արցախի Հանրապետությանը։ Վերջինիս հետ հրադադարի ռեժիմում պատերազմի մեջ է, չի ճանաչում անկախությունը։ Տարածքը ըստ ՄԱԿ-ի 86,600 կմ․քառ, փաստացի (Արցախի Հանրապետության տարածքը չհաշված)՝ 74,500 կմ․ քառ, բնակչությունը 9,911,646 մարդ, ազգությամբ ադրբեջանցիներ, լեզգիներ, ռուսներ, թալիշներ և այլն։ Նախագահը Իլհամ Ալիևն է։

Ռուսաստանը (պաշտոնական անվանումը՝ Ռուսաստանի Դաշնություն) միջմայրցամաքային պետություն Եվրասիայի հյուսիսարևմտյան հատվածում։ Տարածքի հիմնական մասը գտնվում է Հյուսիսային Ասիայում, իսկ որոշակի հատված՝ նաև Արևելյան Եվրոպայում: ՌԴ-ն աշխարհի խոշորագույն պետությունն է և զբաղեցնում է երկրագնդի ցամաքային տարածքի 1/8-ը։ Բնակչության թվով 9-րդն է աշխարհում․ ըստ 2018-ի մարդահամարի տվյալների՝ ավելի քան 144 մլն մարդ։ Երկրի ազգաբնակչության 77%-ը կենտրոնացված է արևմուտքում՝ եվրոպական հատվածում։

Մայրաքաղաքն է Մոսկվան։ Վերջինս համարվում է Եվրոպայի խոշորագույն քաղաքը, ինչպես նաև խոշորագույններից մեկն ամբողջ աշխարհում։ ՌԴ նշանավոր քաղաքներից են նաև Սանկտ Պետերբուրգը, Նովոսիբիրսկը, Եկատերինբուրգը և Նիժնի Նովգորոդը։ Պետական լեզուն ռուսերենն է։ Խոշոր ազգային փոքրամասնություններն են թաթարները, ուկրաինացիները, բաշկիրները, հայերը, չուվաշները, չեչենները և այլն։

Ռուսաստանը նախագահական կառավարմամբ դաշնային հանրապետություն է, որտեղ նախագահը՝ պետության, իսկ վարչապետը՝ կառավարության ղեկավարն է։ ՌԴ գործող նախագահն է Վլադիմիր Պուտինը, վարչապետը՝ Միխայիլ Միշուստինը։

ՀՀ Սահմանադրության համաձայն Ազգային ժողովը ժողովրդի ներկայացուցչական մարմինն է: Այն իրականացնում է օրենսդիր իշխանությունը: Ազգային ժողովը վերահսկողություն է իրականացնում գործադիր իշխանության նկատմամբ, ընդունում է պետական բյուջեն եւ իրականացնում է Սահմանադրությամբ սահմանված այլ գործառույթներ: Ազգային ժողովի լիազորությունները սահմանվում են Սահմանադրությամբ և այն գործում է իր կանոնակարգին համապատասխան: Խորհրդարանն ընտրվում է 5 տարի ժամկետով, կազմված է առնվազն 101 անդամից։

Այժմ գործում է յոթերորդ գումարման ազգային ժողովը, որը բաղկացած է 132 պատգամավորից, 88-ը ներկայացնում են «Իմ քայլը» դաշինքը, 26-ը՝ «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունը, 18-ը՝ «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցությունը։ ԱԺ գործող նախագահը Արարատ Միրզոյանն է։

Կառավարությունը գործադիր իշխանության բարձրագույն մարմինն է: Կառավարությունն իր ծրագրի հիման վրա մշակում և իրականացնում է պետության ներքին և արտաքին քաղաքականությունը, իրականացնում է պետական կառավարման համակարգի մարմինների ընդհանուր ղեկավարումը: Կառավարության լիազորությունները սահմանվում են Սահմանադրությամբ և օրենքներով: Կառավարության իրավասությանն են ենթակա գործադիր իշխանությանը վերաբերող բոլոր այն հարցերը, որոնք վերապահված չեն պետական կառավարման կամ տեղական ինքնակառավարման այլ մարմինների: Կառավարությունը կազմված է վարչապետից, փոխվարչապետներից և նախարարներից:

Հանրապետության նախագահը նշանակում է վարչապետ խորհրդարանական մեծամասնության ընտրած թեկնածուին, իսկ փոխվարչապետները և նախարարները նշանակվում են Հանրապետության նախագահի կողմից՝ վարչապետի առաջարկությամբ: Այժմ գործում է Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորած կառավարությունը։

Թուրքիայի Հանրապետությունը պետություն է Եվրասիայի հարավարևմտյան հատվածում։ Սահմանակցում է Հունաստանին, Բուլղարիային, Վրաստանին, Իրաքին, Սիրիային, Հայաստանին, Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը և Ադրբեջանի էքսկլավ Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությանը։ Բնակչությունը 2015թ. մարդահամարի տվյալներով 82.003.882 մարդ։ Տարածքը 783.562 կմ²։ Երկիրը ղեկավարում է նախագահ Ռեջեբ Թայիփ Էրդողանը։

Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները դաշնային սահմանադրական հանրապետություն է Հյուսիսային Ամերիկայում, որը բաղկացած է որոշակի ինքնավարություն ունեցող 50 նահանգներից և դաշնային նշանակության Կոլումբիա մարզից։ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները հյուսիսում սահմանակցում է Կանադային, հարավում՝ Մեքսիկային, ինչպես նաև ծովային սահման ունի Ռուսաստանի հետ։

Ամերիկյան երկու նահանգներ ցամաքային սահման չունեն երկրի հիմնական տարածքի հետ։ Դրանք են՝ Ալյասկան՝ Հյուսիսային Ամերիկայի հյուսիսարևմտյան հատվածում և Հավայան կղզիները՝ Խաղաղ օվկիանոսում։ Տարածքը 9,826,675 կմ² է, բնակչությունը 2015 նախահաշիվով 322,370,752 մարդ, մայրաքաղաքը՝ Վաշինգտոն։ Գործող նախագահը Հանրապետական Դոնալդ Թրամփն է։

Վրաստանի Հանրապետություն ինքնիշխան պետություն Հարավկովկասյան տարածաշրջանում, որը միջանկյալ դիրք է զբաղեցնում Արևելյան Եվրոպայի և Հարավարևմտյան Ասիայի միջև։ Գտնվում է Առաջավոր Ասիայում՝ Մեծ Կովկասի լեռնային համակարգի արևմտյան և կենտրոնական հատվածներում:

 Զբաղեցնում է 69 700 կմ քառ․ տարածք, իսկ բնակչությունը՝ ըստ 2019 թվականի մարդահամարի տվյալների, կազմում է 3 723 500 մարդ։ Բնակչության ճնշող մեծամասնությունը կազմում են վրացիները, գլխավոր ազգային փոքրամասնություններն են ադրբեջանցիներն ու հայերը։ Վրաստանը խորհրդարանական կառավարման համակարգով սահմանադրական, բազմակուսակցական հանրապետություն է։

Գործադիր իշխանության հանրապետական մարմին է, որը մշակում և իրականացնում է առողջապահության բնագավառում ՀՀ կառավարության քաղաքականությունը։ Նախարարության ենթակայության տակ են գտնվում Առողջապահության ազգային ինստիտուտը, Դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոնը, Հանրապետական գիտաբժշկական գրադարանը, Ստացիոնար բուժօգնություն իրականացնող կազմակերպությունները, Առաջնային բուժօգնություն իրականացնող կազմակերպությունները, այլ կազմակերպություններ։

ՀՀ առողջապահության նախարարն է Արսեն Թորոսյանը, տեղակալներն են՝ Լենա Նանուշյանը, Անահիտ Ավանեսյանը, Շավարշ Գրիգորյանը, Արտյոմ Սմբատյանը։

ՀՀ գործող նախագահն է: Ծնվել է 1953թ. հունիսի 23-ին: 1992-1996թթ. եղել է Մեծ Բրիտանիայի և Հյուսիսային Իռլանդիայի միացյալ թագավորությունում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան 1996-1997թթ. եղել եմ ՀՀ վարչապետ: 1998-2000թթ. կրկին նշանակվել է Մեծ Բրիտանիայի և Հյուսիսային Իռլանդիայի միացյալ թագավորությունում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան։

2002թ-ին հրաժարվել է ՀՀ քաղաքացիությունից, ընդունել Մեծ Բրիտանիայի քաղաքացիություն։ 2013-2018թթ. երրոդ անգամ է նշանակվել Մեծ Բրիտանիայի և Հյուսիսային Իռլանդիայի միացյալ թագավորությունում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան։ 2018թ. մարտի 2-ին ՀՀ ԱԺ կողմից ընտրվել է Հանրապետության նախագահի պաշտոնում։

Իրավապահ համակարգի մարմին, որի պարտականությունն է հանցավոր և հակաիրավական այլ ոտնձգություններից պաշտպանել մարդու կյանքն ու առողջությունը, ինչպես նաև այլ իրավունքներն ու ազատությունները, սեփականությունը, հասարակության ու պետության շահերը:

Հայաստանի ոստիկանությունն իրականացնում է հանրապետության տարածքում օպերատիվ-հետախուզական և փորձաքրեագիտական գործունեության կազմակերպումը։ Ոստիկանությունը գործում է ՀՀ Սահմանադրության, օրենդրության և «Ոստիկանության» մասին ՀՀ օրենքի հիման վրա։ Այն ենթակա է Հանրապետության վարչապետին։ Գործող ոստիկանապետը ոստիկանության գնդապետ Վալերիյ Օսիպյանն է։