“Challenge” նախագիծն ուղղված է հանրային քննարկում խթանելու ներուժ ունեցող անհատների համար գրելու, ստեղծագործելու, փոփոխությունների միտք գեներացնելու ինչպես ֆինանսական, այնպես էլ հոգեբանական մոտիվացիա ստեղծելուն։ Յուրաքանչյուր հեղինակ հոդվածի վերջում «մարտահրավեր» է նետում այլ հրապարակախոսի, ոլորտային մասնագետի, փորձագետի կամ ցանկացած մարդու, որին համարում է թեմայի արժանի շարունակող։

Ներդրված է նվիրատվությունների համակարգ (հոդվածի վերջում), որի միջոցով ընթերցողը հնարավորություն ունի նվիրատվություն կատարել հոդվածագրին։ infocom.am-ը հանդես է գալիս որպես միջնորդ ընթերցողի և հոդվածագրի միջև։

Ժամանակակից աշխարհում ամենաշատ քննարկվող հարցերից մեկը զենքի ազատ շրջանառության իրավունքն է:

Զենքի ազատ շրջանառության մասին օրենք ընդունած երկրների բնակիչների մեծամասնությունը, համոզվելով այդ գործընթացի բացասական կողմերի համեմատ դրական կողմերի բացարձակ գերակայության մեջ, պնդում է, որ նման օրենքը կարևոր է, և ավելացնում է բնակչության անվտանգությունը:

Դեռևս այդպիսի օրենք չընդունած պետությունների բնակչության գերակայող մեծամասնությունը շարունակելով «վախենալ» զենքից՝  պնդում է հակառակը:

Ես միշտ եղել եմ զենքի սիրահար և նրա ազատ շրջանառության ջատագով, ունեմ զենքի հավաքածու, զենք ունեն երկու որդիներս (առայժմ՝ միայն հարթափող), բայց այս քննարկմանը կփորձեմ անաչառորեն ներկայացնել խնդրի և՛ դրական, և՛ բացասական կողմերը:

Սկսենք նրանից, որ ողջ աշխարհում օրինական զենքով հանցագործություններ համարյա չեն կատարվում:  Քանի որ օրինական ճանապարհով ձեռք բերված բոլոր զենքերը կանոնավոր կերպով պարտադիր կրականշվում են ոստիկանության հատուկ ծառայության կողմից, իսկ կրականշված փամփուշտների օրինակները պահվում են հատուկ պահոցում:  Համաձայնեք, որ կրականշված զենքով հանցագործություն կատարելու մեջ որևէ տրամաբանություն չկա: Հանցագործը անխուսափելիորեն հայտնաբերվում է հաշված ժամերի ընթացքում: Այսպես՝ համաձայն Ալկոհոլի, ծխախոտի և զենքի շրջանառության ԱՄՆ գործակալության (BATF) վիճակագրության, զինված հանցագործությունների 93%-ը կատարվել է անօրինական զենքով:

Մյուս կողմից՝ պետք է փաստել, որ այսօր աշխարհի ոչ մի երկրում «սև շուկայում» զենք ձեռք բերելը բարդություն չէ: Եվ Հայաստանը նույնպես բացառություն չէ:  Ընդ որում՝ ընտրությունը բավական լայն է: Սկսած ինքնաշեն զենքերից, և վերջացրած տարատեսակ ձևափոխումներով մարտական զենք ստանալուց, կամ բնօրինակի հայթհայթումից:

Մենք ժամանակ առ ժամանակ ականատես ենք դառնում հրազենի կիրառմամբ հանցագործությունների: Փորձենք մտաբերել, թե այդ հանցագործություններից քանիսն են կատարվել օրինական ճանապարհով ձեռք բերված զենքով: Վստահորեն կարելի է ասել՝ համարյա ոչ մեկը: Բացառություն էր անցյալ տարի «Էրեբունի Պլազա» հյուրանոցի վրա հարձակումը: Բայց այս դեպքում էլ հանցագործը հոգեկան խնդիրներ ուներ, ինչին դեռ կանդրադառնանք:

Ավելացնենք, որ ըստ ՀՀ ոստիկանության ՀԿԱ վարչության,  այսօր ՀՀ-ում շրջանառության մեջ է գտնվում  մոտ 46,000 միավոր զենք: Որոնցից և ոչ մեկով չի կատարվել ոչ մի հանցագործություն:                                                                                                

Այսպիսով՝ կան անօրինական ճանապարհով զենք ձեռք բերած հանցագործներ, կա անզեն բնակչության պաշտպանությանը ծառայող, բայց ամեն բնակչի ամենժամյա անհատական անվտանգության ապահովման հնարավորություն չունեցող ոստիկանություն, և կա ամեն քաղաքացու անվտանգության ապահովման պահանջ: Եվ այս իրավիճակում, երբ հանցագործը միշտ կարող է զենք հայթայթել, իսկ օրինապաշտ քաղաքացին՝ ոչ, իմ համոզմամբ,  քաղաքացիների զինված լինելն ավելի շատ դրական է, քան կարող է ունենալ բացասական հետևանքներ:

Զենքի ազատականացման հակառակորդների հաջորդ հակափաստարկը հանցագործությունների հնարավոր ավելացումների մտավախությունն է: Պարզապես կանդրադառնամ Հայաստանի հետ տարբեր նմանություններ ունեցող մի քանի երկրի վիճակագրությանը, որը ցույց է տալիս, թե քանի հրազենային սպանություն է տեղի ունենում ամեն 100,000 բնակչի հաշվարկով.

• ԱՄՆ-ում, որտեղ նահանգների մեծամասնությունում զենքի առուվաճառքն ուղղակի ազատ է, այն կազմում է 4,46,
• Չեխիայում` 0,15,
• Մոլդովայում` 0,45,
• Վրաստանում` 1,98,
• Իսրայելում, որտեղ ամբողջ բնակչությունը տոտալ զինված է` 1,05։

Հայաստանն ընդհանրապես ընդգրկված չէ ցուցանիշային երկրների ցանկում:  Իսկ ՀՀ ամենաշատ զինված, զենքի կիրառմամբ ամենաքիչ հանցագործություններ ունեցող տարածաշրջանն Արցախն է:

Առանձնահատուկ ուզում եմ ընդգծել մեր իրավիճակին շատ մոտ գտնվող Իսրայելի և հարևան Վրաստանի  օրինակները: Վրաստանում, ըստ 2019 թ. տվյալների, հանցագործությունների 9,5% ընդհանուր աճի պայմաններում՝ զենքով կատարված հանցագործությունների թվի աճ չի արձանագրվել: